SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI
Damat Ferit Paşa önceki dönemlerinde olduğu gibi IV. Sadaretinde de Kuvâ-yı Milliyecilerin tenkil edilmesi yönünde çalışmalar yürütmüştür. Öncesinde “İttihatçılık”, “Bolşeviklik”, “Yalancı Milliyetçilik”le itham ettiği Kuvâ-yı Milliyecileri, IV. Sadaretinde “Hükümetin Beyannamesi”, “...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University Press
2008-08-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1723881 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841561970395840512 |
|---|---|
| author | Osman Akandere |
| author_facet | Osman Akandere |
| author_sort | Osman Akandere |
| collection | DOAJ |
| description | Damat Ferit Paşa önceki dönemlerinde olduğu gibi IV. Sadaretinde de Kuvâ-yı Milliyecilerin tenkil edilmesi yönünde çalışmalar yürütmüştür. Öncesinde “İttihatçılık”, “Bolşeviklik”, “Yalancı Milliyetçilik”le itham ettiği Kuvâ-yı Milliyecileri, IV. Sadaretinde “Hükümetin Beyannamesi”, “Padişahın Hatt-ı Hümayunu” ve Şeyhülislam Dürrizâde Abdullah Efendi’ye çıkartmış olduğu “Fetvâ-yı Şerife” aracılığıyla etkisiz hale getirmeye çalışmıştır. Özellikle Dürrizâde’nin çıkardığı Fetvâ-yı Şerife aracılığıyla Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları; “dinsizlik”, “devlete ve millete düşmanlık”la suçlanmış, nihayetinde de öldürülmelerinin “farz” olduğu Anadolu insanına duyurulmuştur. Böylelikle halkın dinî duyguları siyasî hesaplar uğruna kullanılmaya çalışılmıştır. Damat Ferit Paşa bütün çabalarına rağmen üstesinden gelemediği Kuvâ-yı Milliye Hareketi’ni bu sefer hukukî yönden mahkûm etme yolunda çalışmalara girişmiştir. Öncelikle 1. Divân-ı Harbi Örfi’nin başına Nemrut Mustafa Paşa’yı getirmiş ve Kuvâ-yı Milliye Hareketi’nin lider kadrosu hakkında yargılama sürecini başlatmıştır. İlk olarak Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları gıyaben yargılanmışlar ve “Mülkiye Ceza Kanunname-i Hümayunu” gereğince “idamlarına” karar verilmiştir. Ardından Fevzi Paşa, onun ardından da aralarında İsmet Bey, Rıza Nur ve Hamdullah Suphi gibi önemli simalarında bulunduğu 17 kişi yargılanmış ve “idama” mahkûm edilmişlerdir. Böylelikle Büyük Millet Meclisi’nin ilk İcra Vekilleri Heyeti üyeleri, başkanı Mustafa Kemal Paşa da dâhil olmak üzere 1. Divân-ı Harbi Örfi tarafından idama mahkûm edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının haricinde daha pek çok kişi Kuvâ-yı Milliye’ye mensubiyetleri dolayısıyla Divân-ı Harbi Örfice çeşitli cezalara çarptırılmıştır. Nihayetinde de Damat Ferit Paşa’nın “idam kararı” verme girişimleri başarılı olamamış, amacına ulaşamamıştır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-fcfa4b71463e4477ad6f3924f69966a0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2667-4750 |
| language | English |
| publishDate | 2008-08-01 |
| publisher | Selcuk University Press |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj-art-fcfa4b71463e4477ad6f3924f69966a02025-01-03T01:16:55ZengSelcuk University PressSelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi2667-47502008-08-01201140154SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARIOsman Akandere0Selçuk Üniversitesi Eğitim FakültesiDamat Ferit Paşa önceki dönemlerinde olduğu gibi IV. Sadaretinde de Kuvâ-yı Milliyecilerin tenkil edilmesi yönünde çalışmalar yürütmüştür. Öncesinde “İttihatçılık”, “Bolşeviklik”, “Yalancı Milliyetçilik”le itham ettiği Kuvâ-yı Milliyecileri, IV. Sadaretinde “Hükümetin Beyannamesi”, “Padişahın Hatt-ı Hümayunu” ve Şeyhülislam Dürrizâde Abdullah Efendi’ye çıkartmış olduğu “Fetvâ-yı Şerife” aracılığıyla etkisiz hale getirmeye çalışmıştır. Özellikle Dürrizâde’nin çıkardığı Fetvâ-yı Şerife aracılığıyla Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları; “dinsizlik”, “devlete ve millete düşmanlık”la suçlanmış, nihayetinde de öldürülmelerinin “farz” olduğu Anadolu insanına duyurulmuştur. Böylelikle halkın dinî duyguları siyasî hesaplar uğruna kullanılmaya çalışılmıştır. Damat Ferit Paşa bütün çabalarına rağmen üstesinden gelemediği Kuvâ-yı Milliye Hareketi’ni bu sefer hukukî yönden mahkûm etme yolunda çalışmalara girişmiştir. Öncelikle 1. Divân-ı Harbi Örfi’nin başına Nemrut Mustafa Paşa’yı getirmiş ve Kuvâ-yı Milliye Hareketi’nin lider kadrosu hakkında yargılama sürecini başlatmıştır. İlk olarak Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları gıyaben yargılanmışlar ve “Mülkiye Ceza Kanunname-i Hümayunu” gereğince “idamlarına” karar verilmiştir. Ardından Fevzi Paşa, onun ardından da aralarında İsmet Bey, Rıza Nur ve Hamdullah Suphi gibi önemli simalarında bulunduğu 17 kişi yargılanmış ve “idama” mahkûm edilmişlerdir. Böylelikle Büyük Millet Meclisi’nin ilk İcra Vekilleri Heyeti üyeleri, başkanı Mustafa Kemal Paşa da dâhil olmak üzere 1. Divân-ı Harbi Örfi tarafından idama mahkûm edilmiştir. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının haricinde daha pek çok kişi Kuvâ-yı Milliye’ye mensubiyetleri dolayısıyla Divân-ı Harbi Örfice çeşitli cezalara çarptırılmıştır. Nihayetinde de Damat Ferit Paşa’nın “idam kararı” verme girişimleri başarılı olamamış, amacına ulaşamamıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1723881kuvâ-yı milliye önderleridivân-ı harbi örfii̇dammustafa kemaldamat ferit paşa hükümetileaders of the nationalist forcesmarital law courtexecutionmustafa |
| spellingShingle | Osman Akandere SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi kuvâ-yı milliye önderleri divân-ı harbi örfi i̇dam mustafa kemal damat ferit paşa hükümeti leaders of the nationalist forces marital law court execution mustafa |
| title | SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI |
| title_full | SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI |
| title_fullStr | SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI |
| title_full_unstemmed | SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI |
| title_short | SADRAZAM DAMAT FERİT PAŞA’NIN IV. HÜKÜMETİ DÖNEMİNDE KUVÂ-YI MİLLİYE İLERİ GELENLERİ HAKKINDA VERİLEN İDAM KARARLARI |
| title_sort | sadrazam damat ferit pasa nin iv hukumeti doneminde kuva yi milliye ileri gelenleri hakkinda verilen idam kararlari |
| topic | kuvâ-yı milliye önderleri divân-ı harbi örfi i̇dam mustafa kemal damat ferit paşa hükümeti leaders of the nationalist forces marital law court execution mustafa |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1723881 |
| work_keys_str_mv | AT osmanakandere sadrazamdamatferitpasaninivhukumetidonemindekuvayimilliyeilerigelenlerihakkindaverilenidamkararlari |