مضامین بلاغی و ادبی حرف الف در اشعار سعدی، حافظ و شاعران هم عصر آن‌ها
آ، الف، ا، (همزه)، نخستین حرف از حروف الفبای پارسی، عربی و ابجدی است. در حساب جمّل دارای ارزش عددی یک است. بیشتر شاعران ادب پارسی، به ویژه سعدی، حافظ و شاعران هم عصر آن‌ها، از شکل و جایگاه خاص و برخی ویژگی های منحصربه فرد حرف الف، در ساخت مضامین بکر و تعبیرات نغز ادب پارسی بهرۀ بسیار برده اند. این م...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Semnan University
2023-01-01
|
| Series: | مطالعات زبانی و بلاغی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://rhetorical.semnan.ac.ir/article_7432_8363441461044423148e138779628651.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | آ، الف، ا، (همزه)، نخستین حرف از حروف الفبای پارسی، عربی و ابجدی است. در حساب جمّل دارای ارزش عددی یک است. بیشتر شاعران ادب پارسی، به ویژه سعدی، حافظ و شاعران هم عصر آن‌ها، از شکل و جایگاه خاص و برخی ویژگی های منحصربه فرد حرف الف، در ساخت مضامین بکر و تعبیرات نغز ادب پارسی بهرۀ بسیار برده اند. این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی و کتابخانه ای نگارش یافته، در پاسخ به این سؤال که سعدی و شاعران هم عصر آن‌ها چگونه از مضامین بلاغی و ادبی حروف الفبا در اشعار خود بهره برده‌اند، به بررسی دو نوع ساختار کاربرد ادبی حرف الف، با تکیه بر شواهد شعری به دست آمده از اشعار این شاعران پرداخته است: ساختار اوّل شامل تصاویر شاعرانه، مضامین و تعابیر ادبی بر اساس شکل و ویژگی حرف الف و ساختار دوم شامل عبارت های فعلی و کنایی برساخته از شکل و ویژگی این حرف. با تحلیل این دو ساختار می‌توان گفت سعدی بسیار کمتر از دیگران از حرف الف در ساخت مضامین شعری بهره گرفته است. مضامین برساختۀ سعدی از حرف الف، جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی دارد و از نکات ظریف ادبی و هنری برخوردار است. مولوی یکی از پُرکارترین شاعران در آفرینش مضامین ظریف و نغز از حرف الف است. مولوی در این مضامین، بر تبیین اندیشه‌های درونی و عرفانی خود که بیشتر جنبۀ اخلاقی و اجتماعی دارد، تأکید می‌کند. شیخ کمال خجندی بعد از مولوی، با دقّت نظر و ظرافت ویژه، بیشتر از دیگران به آفرینش های ادبی الف پرداخته است. اوحدی مراغه ای، امیرخسرو دهلوی، حافظ، خواجوی کرمانی، سیف فرغانی و عراقی از دیگر شعرایی هستند که به‌صورت پراکنده، به مضمون آفرینی با حرف الف توجّه کرده اند. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-9570 2717-090X |