Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie?
Artykuł stanowi prezentację wyników dokonanej pod kątem aktualnie obowiązujących unormowań kodeksowych analizy niektórych założeń teoretycznych, które legły u podstaw koncepcji interpretacji karnistycznej stworzonej przez Wojciecha Patryasa. W badaniach niespenetrowanej szczegółowo przez Patryasa s...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Adam Mickiewicz University, Poznan
2024-12-01
|
| Series: | Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/41444 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841560987524661248 |
|---|---|
| author | Krzysztof Fila |
| author_facet | Krzysztof Fila |
| author_sort | Krzysztof Fila |
| collection | DOAJ |
| description |
Artykuł stanowi prezentację wyników dokonanej pod kątem aktualnie obowiązujących unormowań kodeksowych analizy niektórych założeń teoretycznych, które legły u podstaw koncepcji interpretacji karnistycznej stworzonej przez Wojciecha Patryasa. W badaniach niespenetrowanej szczegółowo przez Patryasa sfery instytucji błędu co do znamion posłużono się instrumentarium z obszaru ogólnej metodologii nauk, teorii prawa tudzież metod nazywanych formalno-dogmatycznymi. Celem artykułu jest próba umiejscowienia błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego – jako okoliczności pełniącej obecnie również funkcję okoliczności wyłączającej zawinienie – w strukturze modelu legalnej racjonalności. Autor dochodzi do wniosku, że brak po stronie sprawcy czynu zabronionego świadomości dotyczącej istotnych elementów rzeczywistości eliminuje możliwość podejmowania przezeń decyzji racjonalnych – w rozumieniu prawa karnego. W tym zakresie uchylenie kluczowych założeń, które tworzą strukturę modelu (zasady) legalnej racjonalności w prawie karnym, pozwala postawić tezę, że sprawca błądzący nie wpisuje się w kanon podmiotu podejmującego decyzje wedle kryterium użyteczności. Wydaje się zatem, że wniosek ten – ujmując problematykę nieco szerzej – stanowi egzemplifikację braku przystosowania do dzisiejszych realiów ustawowych niektórych założeń interpretacji karnistycznej, co być może stanie się w najbliższej przyszłości przyczynkiem do podjęcia dyskusji doktrynalnej na temat tego, w jakim zakresie owa odmiana interpretacji humanistycznej winna zostać dostosowana do dynamicznie zmieniających się w ostatnich latach realiów normatywnych. Wszak interpretacja czynu – czy to z perspektywy abstrakcyjnej, czy też w warunkach przypisywania konkretnemu sprawcy odpowiedzialności karnej – stanowi niezmiennie jedno z głównych zadań prawa karnego.
|
| format | Article |
| id | doaj-art-b2c7849b42f345df85b1c85c0449e618 |
| institution | Kabale University |
| issn | 0035-9629 2543-9170 |
| language | English |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | Adam Mickiewicz University, Poznan |
| record_format | Article |
| series | Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny |
| spelling | doaj-art-b2c7849b42f345df85b1c85c0449e6182025-01-03T08:30:30ZengAdam Mickiewicz University, PoznanRuch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny0035-96292543-91702024-12-0186410.14746/rpeis.2024.86.4.07Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie?Krzysztof Fila0https://orcid.org/0000-0002-8386-1775Uniwersytet Dolnośląski DSW, Wrocław Artykuł stanowi prezentację wyników dokonanej pod kątem aktualnie obowiązujących unormowań kodeksowych analizy niektórych założeń teoretycznych, które legły u podstaw koncepcji interpretacji karnistycznej stworzonej przez Wojciecha Patryasa. W badaniach niespenetrowanej szczegółowo przez Patryasa sfery instytucji błędu co do znamion posłużono się instrumentarium z obszaru ogólnej metodologii nauk, teorii prawa tudzież metod nazywanych formalno-dogmatycznymi. Celem artykułu jest próba umiejscowienia błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego – jako okoliczności pełniącej obecnie również funkcję okoliczności wyłączającej zawinienie – w strukturze modelu legalnej racjonalności. Autor dochodzi do wniosku, że brak po stronie sprawcy czynu zabronionego świadomości dotyczącej istotnych elementów rzeczywistości eliminuje możliwość podejmowania przezeń decyzji racjonalnych – w rozumieniu prawa karnego. W tym zakresie uchylenie kluczowych założeń, które tworzą strukturę modelu (zasady) legalnej racjonalności w prawie karnym, pozwala postawić tezę, że sprawca błądzący nie wpisuje się w kanon podmiotu podejmującego decyzje wedle kryterium użyteczności. Wydaje się zatem, że wniosek ten – ujmując problematykę nieco szerzej – stanowi egzemplifikację braku przystosowania do dzisiejszych realiów ustawowych niektórych założeń interpretacji karnistycznej, co być może stanie się w najbliższej przyszłości przyczynkiem do podjęcia dyskusji doktrynalnej na temat tego, w jakim zakresie owa odmiana interpretacji humanistycznej winna zostać dostosowana do dynamicznie zmieniających się w ostatnich latach realiów normatywnych. Wszak interpretacja czynu – czy to z perspektywy abstrakcyjnej, czy też w warunkach przypisywania konkretnemu sprawcy odpowiedzialności karnej – stanowi niezmiennie jedno z głównych zadań prawa karnego. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/41444interpretacja karnistycznainterpretacja humanistycznazasada legalnej racjonalnościświadomość sprawcy czynu zabronionegobłąd co do znamion |
| spellingShingle | Krzysztof Fila Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny interpretacja karnistyczna interpretacja humanistyczna zasada legalnej racjonalności świadomość sprawcy czynu zabronionego błąd co do znamion |
| title | Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? |
| title_full | Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? |
| title_fullStr | Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? |
| title_full_unstemmed | Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? |
| title_short | Czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postępuje zawsze racjonalnie? |
| title_sort | czy sprawca czynu zabronionego w prawie karnym postepuje zawsze racjonalnie |
| topic | interpretacja karnistyczna interpretacja humanistyczna zasada legalnej racjonalności świadomość sprawcy czynu zabronionego błąd co do znamion |
| url | https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/41444 |
| work_keys_str_mv | AT krzysztoffila czysprawcaczynuzabronionegowprawiekarnympostepujezawszeracjonalnie |