تعیُّن وجودی در هستی‌شناسی امام ربّانی و نقد او بر مراتب وجود در مکتب ابن عربی
امام ربانی (مجدد الف ثانی)، که در اواخر سدۀ نهم و اوایل سدۀ دهم هجری زیست، از بزرگ‌ترین عُرفای قرون اخیر و دارای دیدگاه‌های جدیدی در تصوف و عرفان است. او نظریۀ وحدتِ شهود را در مقابل وحدت وجود محیی‌‌الدین ابن عربی و تابعان او، پُررنگ ساخت، هرچند خودش عملاً سال‌ها وحدت وجود را تجربه کرد؛ اما در‌نه...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ghalib University
2023-12-01
|
| Series: | غالب |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/202 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | امام ربانی (مجدد الف ثانی)، که در اواخر سدۀ نهم و اوایل سدۀ دهم هجری زیست، از بزرگ‌ترین عُرفای قرون اخیر و دارای دیدگاه‌های جدیدی در تصوف و عرفان است. او نظریۀ وحدتِ شهود را در مقابل وحدت وجود محیی‌‌الدین ابن عربی و تابعان او، پُررنگ ساخت، هرچند خودش عملاً سال‌ها وحدت وجود را تجربه کرد؛ اما در‌نهایت از احوال و معارف آن عبور نمود و گفت‌مان علمی-انتقادی وسیعی را در مقابل نظریۀ وحدت هستی‌شناختی اوست؛ امام ربانی در نقد آن همّت گماشت و با مدد کشفیات صریح، نصوص و براهین عقلی، نظریات عرفای وحدت وجودی را از درک حقایق و مراتب وجود، ناتمام و قابل اصلاح دانست. این مقاله که به روش تحلیلی- تطبیقی روی آرای امام ربانی انجام یافته، در صدد بررسی موضوع مزبور است. امام ربانی هرچند با کاربرد اصطلاحاتی هم‌چون «تعیُّن» موافق نیست؛ اما از آن‌جا که در میان عُرفا مصطلح شده، به ناچار مورد استفاده قرار میدهد. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌دهند که: امام ربانی، اولین تعیُّن را تعیُّن حبی یا وجودی می‌داند، که نور این تعیُّن، مستفاد از حقایق الهیه (کعبه، قرآن کریم، صلاة و معبودیت صرف) است و این حقایق به ذات بحت، اتصالی بی‌چون دارند. تعیُّن ثانی در نزد او شأن‌الحیات و سومین‌تعیُّن، شأن العلم است. به بیان ساده، فوق تعیُّن اول که ابن عربی بیان داشته، امام ربانی پنج تعیُّن یا حقیقت دیگر (شأن الحیات، خلّت، محبیت، محبوبیت و حب صرفه) را اثبات می‌نماید.
|
|---|---|
| ISSN: | 2788-4155 2788-6441 |