Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz
Bu çalışmada genel anlamda sıfatların taallukundan ziyade özel anlamda fiilî sıfatların kudretin mi yoksa tekvînin mi taalluku olduğu meselesi analiz edilecektir. Sadece fiilî sıfatlarla sınırlı olmayan taalluk, aslında zâtî sıfatların her birinin ilgili olduğu alana ilişkin olarak gündeme gelmekted...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Atatürk University
2024-12-01
|
| Series: | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3940860 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846110012015902720 |
|---|---|
| author | Fikret Soyal |
| author_facet | Fikret Soyal |
| author_sort | Fikret Soyal |
| collection | DOAJ |
| description | Bu çalışmada genel anlamda sıfatların taallukundan ziyade özel anlamda fiilî sıfatların kudretin mi yoksa tekvînin mi taalluku olduğu meselesi analiz edilecektir. Sadece fiilî sıfatlarla sınırlı olmayan taalluk, aslında zâtî sıfatların her birinin ilgili olduğu alana ilişkin olarak gündeme gelmektedir. Örneğin ilim sıfatının taalluku ile kudretin taalluku birbirinden farklıdır; birinin taalluk ettiğine diğeri taalluk edememektedir. Kelâm âlimleri arasında tartışma konusu olan taalluk ise fiilî sıfatlar hakkındadır. Kelâmcılar Allah’ın yaratması bağlamında fiilleri kudret sıfatından hareketle ele alırken irâde, adâlet, hikmet ve lütuf kavramları üzerinde dururlar. Allah’ın mükellef bir varlık olan insanla ilişkisinde kudret sıfatı ön plana çıkarılır. Kader, hayır ve şer gibi unsurlar ise bu aşamadan sonra gündeme gelmektedir. Bu noktada Eş’arîler fiilî sıfatların kudretin taalluku olduğunu savunurken Mâtürîdîler bunun tekvînin taalluku olduğunu benimsemektedirler. Kuşkusuz bu tartışmalarda ilahî kudretin mutlak olması merkezi önemi haiz olmaktadır. Burada kudretin mutlak olması kelâm ekollerinin teorilerini ortaya koyarken belirleyici bir unsur olduğunu ilave etmek gerekmektedir. Yukarıda söylenenler ışığında âleme ilişkin ilahî müdahaleye dair tartışmalarda Mu‘tezilî, Eş‘arî ve Mâtürîdî kelâm âlimlerinin görüşlerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Mu‘tezile, Allah’ın mutlak kudretinin âleme taallukunu aslah prensibiyle, Eş‘arîler bu müdahalede mutlak kudretin belirleyici olmasıyla, Mâtürîdî kelâmcılar ise Allah’ın âleme müdahalesini hikmet kavramıyla açıklamaktadırlar. Eş’arîler’in tekvîn ve kudret sıfatları bağlamındaki itirazlarının son noktasını “taalluk” oluşturmaktadır. Bu çalışmada ilgili kelâm ekollerinin görüşleri karşılaştırılacak, elde edilen bilgiler çerçevesinde bazı değerlendirmeler yapılacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-fe9bc77868a04c098b610f767f78c19c |
| institution | Kabale University |
| issn | 2602-3946 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| spelling | doaj-art-fe9bc77868a04c098b610f767f78c19c2024-12-24T16:03:25ZaraAtatürk Universityİlahiyat Tetkikleri Dergisi2602-39462024-12-0162173010.29288/ilted.148655955Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir AnalizFikret Soyal0https://orcid.org/0000-0001-5549-9791İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİBu çalışmada genel anlamda sıfatların taallukundan ziyade özel anlamda fiilî sıfatların kudretin mi yoksa tekvînin mi taalluku olduğu meselesi analiz edilecektir. Sadece fiilî sıfatlarla sınırlı olmayan taalluk, aslında zâtî sıfatların her birinin ilgili olduğu alana ilişkin olarak gündeme gelmektedir. Örneğin ilim sıfatının taalluku ile kudretin taalluku birbirinden farklıdır; birinin taalluk ettiğine diğeri taalluk edememektedir. Kelâm âlimleri arasında tartışma konusu olan taalluk ise fiilî sıfatlar hakkındadır. Kelâmcılar Allah’ın yaratması bağlamında fiilleri kudret sıfatından hareketle ele alırken irâde, adâlet, hikmet ve lütuf kavramları üzerinde dururlar. Allah’ın mükellef bir varlık olan insanla ilişkisinde kudret sıfatı ön plana çıkarılır. Kader, hayır ve şer gibi unsurlar ise bu aşamadan sonra gündeme gelmektedir. Bu noktada Eş’arîler fiilî sıfatların kudretin taalluku olduğunu savunurken Mâtürîdîler bunun tekvînin taalluku olduğunu benimsemektedirler. Kuşkusuz bu tartışmalarda ilahî kudretin mutlak olması merkezi önemi haiz olmaktadır. Burada kudretin mutlak olması kelâm ekollerinin teorilerini ortaya koyarken belirleyici bir unsur olduğunu ilave etmek gerekmektedir. Yukarıda söylenenler ışığında âleme ilişkin ilahî müdahaleye dair tartışmalarda Mu‘tezilî, Eş‘arî ve Mâtürîdî kelâm âlimlerinin görüşlerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Mu‘tezile, Allah’ın mutlak kudretinin âleme taallukunu aslah prensibiyle, Eş‘arîler bu müdahalede mutlak kudretin belirleyici olmasıyla, Mâtürîdî kelâmcılar ise Allah’ın âleme müdahalesini hikmet kavramıyla açıklamaktadırlar. Eş’arîler’in tekvîn ve kudret sıfatları bağlamındaki itirazlarının son noktasını “taalluk” oluşturmaktadır. Bu çalışmada ilgili kelâm ekollerinin görüşleri karşılaştırılacak, elde edilen bilgiler çerçevesinde bazı değerlendirmeler yapılacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3940860kalamactual attributesqudrahtaqween (creation)mukewwen (creature)takelâmfiilî sıfatlarkudrettekvînmükevven.taalluk |
| spellingShingle | Fikret Soyal Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz İlahiyat Tetkikleri Dergisi kalam actual attributes qudrah taqween (creation) mukewwen (creature) ta kelâm fiilî sıfatlar kudret tekvîn mükevven. taalluk |
| title | Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz |
| title_full | Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz |
| title_fullStr | Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz |
| title_full_unstemmed | Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz |
| title_short | Fiilî Sıfatların Kudretin mi Tekvînin mi Taalluku Olduğu Meselesine Dair Bir Analiz |
| title_sort | fiili sifatlarin kudretin mi tekvinin mi taalluku oldugu meselesine dair bir analiz |
| topic | kalam actual attributes qudrah taqween (creation) mukewwen (creature) ta kelâm fiilî sıfatlar kudret tekvîn mükevven. taalluk |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3940860 |
| work_keys_str_mv | AT fikretsoyal fiilisıfatlarınkudretinmitekvininmitaallukuoldugumeselesinedairbiranaliz |