Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde İşitme Engelli Öğrencilere Yönelik Değer Eğitimi Uygulamaları: Bir Eylem Araştırması
Engelli bireylerin eğitime erişimi, tarihsel süreçte çeşitli yaklaşımlarla ele alınmış ve bu süreç toplumun engellilik algısından etkilenmiştir. Din eğitimi ise engelli bireylerin hem bireysel gelişimlerinde hem de toplumsal uyumlarında önemli bir yere sahiptir. Ancak bu eğitimin etkili olabilmesi,...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Nevsehir Haci Bektas Veli University
2025-07-01
|
| Series: | Umde Dini Tetkikler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4736548 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Engelli bireylerin eğitime erişimi, tarihsel süreçte çeşitli yaklaşımlarla ele alınmış ve bu süreç toplumun engellilik algısından etkilenmiştir. Din eğitimi ise engelli bireylerin hem bireysel gelişimlerinde hem de toplumsal uyumlarında önemli bir yere sahiptir. Ancak bu eğitimin etkili olabilmesi, engelli bireylerin özel ihtiyaçlarına uygun biçimde planlanmasıyla mümkündür. Bu çalışmada işitme engelli çocuklar için araştırmacı tarafından hazırlanan Değerler Eğitimi etkinliğine ilişkin katılımcı görüşlerini belirlemek ve gerçekleştirilen uygulamalara dair gözlem bulguları ile araştırmacı günlüğünden elde edilen verileri ortaya koymak hedeflenmiştir. İşitme engelli bireylerin eğitime erişimi, iletişimde yaşadıkları güçlükler nedeniyle özel yöntem ve tekniklerin kullanılmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda araştırma, DKAB dersinde işitme engelli öğrencilere değerleri etkili bir biçimde kazandırmak üzere geliştirilen dört farklı etkinliği temel alarak tasarlanmıştır. Etkinlik planları, belirli aralıklarla toplanan geçerlik komitesi tarafından değerlendirilerek sürekli olarak geliştirilmiştir. Araştırma kapsamında dört ana eylem planı uygulanmıştır. Yardımseverlik, dostluk, dürüstlük ve sabır temalı etkinlikler işaret dili, görsel materyaller ve uygulamalı etkinliklerle desteklenmiştir. Bu araştırmada yöntem olarak uygulama temelli eylem araştırması tercih edilmiştir. Eylem araştırması, uygulayıcının kendi uygulamasını değerlendirmesine ve geliştirmesine olanak tanıyan katılımcı bir yaklaşımdır. Bu bağlamda araştırmacı, sadece veri toplayan bir gözlemci değil, aynı zamanda süreci yöneten, uygulayan ve değerlendiren aktif bir katılımcı rolü üstlenmiştir. Araştırmanın temel amacı, uygulanan değer eğitimi etkinliklerinin öğrencilerin kavramsal gelişimine ve derse olan tutumlarına etkisini gözlemlemek ve süreci iyileştirmek için elde edilen verileri analiz etmektir. Çalışma, İşitme Engelliler Ortaokulu’nda öğrenim gören 5. sınıf düzeyinde dört öğrenciyle yürütülmüştür. Sınıfta bulunan öğrencilerin engel durumları göz önünde bulundurularak konuşma ve işaret dili eş zamanlı şekilde kullanılmıştır. Araştırmada örneklem seçiminde, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme tercih edilmiştir. Bu doğrultuda; sınıfın değer eğitimi uygulamaları açısından uygun fiziki ve pedagojik koşullara sahip olması, öğretmenin iş birliğine açık olması ve öğrencilerin işitme engelli bireylerden oluşması temel ölçütler olarak belirlenmiştir. Veri toplama sürecinde yarı yapılandırılmış görüşme formları, gözlem raporları ve araştırmacı günlüğü gibi nitel veri toplama araçları kullanılmıştır. Araştırmanın geçerliliğini artırmak için farklı veri kaynaklarından yararlanılmış, gözlemler iki işaret dili bilen bağımsız gözlemci tarafından yapılmıştır. Ayrıca araştırmacı çalışmaya başlamadan önce işaret dili eğitimi alarak sertifika edinmiş ve uygulama süresince aktif rol üstlenmiştir. Araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formu, çalışmanın iç geçerliliğini sağlamak amacıyla uygulamadan önce uzman görüşüne sunulmuştur. Uzmanlardan alınan geri bildirimler doğrultusunda formun uygunluğu ve soruların anlaşılabilirliği açısından gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Görüşme sürecinin öncesinde ve esnasında katılımcılara gerekli bilgiler verilerek velilerden bilgilendirilmiş onam formları imzalamaları istenmiştir. Çocuklarla gerçekleştirilen görüşmeler, her bir uygulamanın ardından bireysel olarak yapılmış ve bu görüşmelerin her biri yaklaşık yirmi ila yirmi beş dakika sürmüştür. Toplanan veriler, QSR NVivo 8 programı aracılığıyla içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. DKAB dersinde gerçekleştirilen değerler eğitimi etkinlikleri sonucunda, işitme engelli öğrencilerin derse katılımını artırdığı, olumlu duygular geliştirmelerine katkı sağladığı ve değer kavramlarını daha iyi kavramalarına yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Uygulamaların öğrenciler tarafından “beğenilme”, “sevilme”, “ilgi çekici bulunma” ve “heyecan verici olma” gibi olumlu geri bildirimlerle karşılandığı hem gözlem raporları hem de öğrenci görüşmeleriyle desteklenmiştir. Ayrıca öğrencilerin dostluk, yardımseverlik, sabır ve dürüstlük gibi değerlere yönelik hazırlanan görsel, işitsel ve uygulamalı etkinliklere aktif şekilde katıldıkları tespit edilmiştir. |
|---|---|
| ISSN: | 2667-4939 |