Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği
Kur’ân-ı Kerîm, birçok ilmin kaynağı olduğu gibi belâgat ilminin de temel kaynağıdır. Bu çalışmada, belâgat ilminin önemli konularından biri olan “Tıbâk (Tezat)” sanatı ele alınmıştır. Tıbâk sanatının belâgat ilmi içinde ayrı bir önemi vardır. Çünkü bu sanat, muhalif lafızların her iki tarafını da k...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
2021-06-01
|
| Series: | İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1660960 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846099532124782592 |
|---|---|
| author | Hüseyin Yaşar Şerif Ahmet Çelik |
| author_facet | Hüseyin Yaşar Şerif Ahmet Çelik |
| author_sort | Hüseyin Yaşar |
| collection | DOAJ |
| description | Kur’ân-ı Kerîm, birçok ilmin kaynağı olduğu gibi belâgat ilminin de temel kaynağıdır. Bu çalışmada, belâgat ilminin önemli konularından biri olan “Tıbâk (Tezat)” sanatı ele alınmıştır. Tıbâk sanatının belâgat ilmi içinde ayrı bir önemi vardır. Çünkü bu sanat, muhalif lafızların her iki tarafını da kullanıp, mananın daha iyi anlaşılmasını ve zihinde kalıcı olmasını sağlar. Olaylara farklı açılardan bakabilmeye yardımcı olur. Bu da anlama genişlik kazandırır ve muhatap üzerinde heyecan uyandırır. Asıl kastedilen manaya vurgu yapar. Her ne kadar belâgat kitaplarında “manayı güzelleştiren sanatlar” arasında zikredilse de lafza da ayrı bir güzellik verir. Ayrıca bu sanatın, birçok edebî sanatla da yakın ilişkisi vardır. Bu çalışmada öncelikle belâgat ilmi hakkında bilgi verilmiş ve onun alt disiplinleri “İlm-i Meânî”, “İlm-i Beyân” ve “İlm-i Bedî'” kısaca tanıtılmıştır. Daha sonra ilm-i bedî'in “muhassinât-i ma‘neviyye” (manayı güzelleştiren sanatlar) kısmında yer alan “tıbâk”(tezat) sanatı, genel hatlarıyla tanıtılmış, bölümleri izah edilmiş, her bir bölümü âyet-i kerîme ve şiirlerle örneklendirilmiştir. Ayrıca tıbâk sanatının önemine de vurgu yapılmıştır. Yine Mâide sûresinde tıbâk sanatı bulunan âyet-i kerîmeler tespit edilmiş ve bu sanatın manaya olan etkilerine temas edilmiştir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-e9ab3dc6c9554a48bafa75c6ef5b680d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2149-0872 |
| language | English |
| publishDate | 2021-06-01 |
| publisher | Kütahya Dumlupınar Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi |
| spelling | doaj-art-e9ab3dc6c9554a48bafa75c6ef5b680d2024-12-31T13:00:10ZengKütahya Dumlupınar Üniversitesiİslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi2149-08722021-06-0161669710.20486/imad.90286996Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi ÖrneğiHüseyin Yaşar0https://orcid.org/0000-0002-1043-3729Şerif Ahmet Çelik1https://orcid.org/0000-0002-4900-8586UŞAK ÜNİVERSİTESİDİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞIKur’ân-ı Kerîm, birçok ilmin kaynağı olduğu gibi belâgat ilminin de temel kaynağıdır. Bu çalışmada, belâgat ilminin önemli konularından biri olan “Tıbâk (Tezat)” sanatı ele alınmıştır. Tıbâk sanatının belâgat ilmi içinde ayrı bir önemi vardır. Çünkü bu sanat, muhalif lafızların her iki tarafını da kullanıp, mananın daha iyi anlaşılmasını ve zihinde kalıcı olmasını sağlar. Olaylara farklı açılardan bakabilmeye yardımcı olur. Bu da anlama genişlik kazandırır ve muhatap üzerinde heyecan uyandırır. Asıl kastedilen manaya vurgu yapar. Her ne kadar belâgat kitaplarında “manayı güzelleştiren sanatlar” arasında zikredilse de lafza da ayrı bir güzellik verir. Ayrıca bu sanatın, birçok edebî sanatla da yakın ilişkisi vardır. Bu çalışmada öncelikle belâgat ilmi hakkında bilgi verilmiş ve onun alt disiplinleri “İlm-i Meânî”, “İlm-i Beyân” ve “İlm-i Bedî'” kısaca tanıtılmıştır. Daha sonra ilm-i bedî'in “muhassinât-i ma‘neviyye” (manayı güzelleştiren sanatlar) kısmında yer alan “tıbâk”(tezat) sanatı, genel hatlarıyla tanıtılmış, bölümleri izah edilmiş, her bir bölümü âyet-i kerîme ve şiirlerle örneklendirilmiştir. Ayrıca tıbâk sanatının önemine de vurgu yapılmıştır. Yine Mâide sûresinde tıbâk sanatı bulunan âyet-i kerîmeler tespit edilmiş ve bu sanatın manaya olan etkilerine temas edilmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1660960belâgatbedî'tıbâktezatmâideeloquencebeditibakcontrastal-māʾida |
| spellingShingle | Hüseyin Yaşar Şerif Ahmet Çelik Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi belâgat bedî' tıbâk tezat mâide eloquence bedi tibak contrast al-māʾida |
| title | Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği |
| title_full | Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği |
| title_fullStr | Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği |
| title_full_unstemmed | Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği |
| title_short | Belâgat İlminde Tıbâk (Tezat) Sanatı: Mâide Sûresi Örneği |
| title_sort | belagat ilminde tibak tezat sanati maide suresi ornegi |
| topic | belâgat bedî' tıbâk tezat mâide eloquence bedi tibak contrast al-māʾida |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1660960 |
| work_keys_str_mv | AT huseyinyasar belagatilmindetıbaktezatsanatımaidesuresiornegi AT serifahmetcelik belagatilmindetıbaktezatsanatımaidesuresiornegi |