Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
Hz. Peygamber dönemi Arap toplumunda deve, en yaygın olarak kullanılan binek hayvanlarından biriydi. Nitekim seferlerde ve ticaret amaçlı yolculuklarda da Araplar binek olarak deveyi tercih etmekteydi. Devenin bu önemli konumu, onun hadislere konu olmasına yol açmıştır. Bu h...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
2024-10-01
|
| Series: | Rize İlahiyat Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1497123 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545471784386560 |
|---|---|
| author | Abdullah Mahmut İplik |
| author_facet | Abdullah Mahmut İplik |
| author_sort | Abdullah Mahmut İplik |
| collection | DOAJ |
| description |
Hz. Peygamber dönemi Arap toplumunda deve, en yaygın olarak kullanılan binek hayvanlarından biriydi. Nitekim seferlerde ve ticaret amaçlı yolculuklarda da Araplar binek olarak deveyi tercih etmekteydi. Devenin bu önemli konumu, onun hadislere konu olmasına yol açmıştır. Bu hadislerden biri çalışmamıza da konu olan lanetli deve rivayetleridir. Hz. Peygamber’in farklı zaman ve mekanlarda develerine lanet eden sahâbîleri bineklerinden indirerek onlara develerinin lanetlenmiş olduğunu söylemesini konu edinen rivayetler hadis kitaplarında aktarılmıştır. Bu çalışmanın amacı, lanetli deve rivayetlerini isnad ve metin açısından tahlil etmek ve bu rivayetlerin hadis şerhlerindeki yorumlanma serüvenini inceleyerek problemli yönlerini çözümlemektir. Bu makalede, hadis metinleri birbirleriyle mukayese edilerek deve lanetleme hâdiselerinin vuku bulma sırası, kaç kere ve nerede gerçekleştiği gibi somut bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda lanetlenmiş deve rivayetlerinin 7 farklı sahâbîden (Câbir b. Abdullah, Ebû Hüreyre, Abdullah b. Ömer, Enes b. Malik, Hz. Âişe, İmrân b. Husayn, Ebû Berze) aktarıldığı tespit edilmiştir. Bu rivayetlerin metin açısından analizi sonucunda ise Medine döneminde farklı zamanlarda en az 4, en fazla 7 defa deve lanetleme olayının yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan çalışmada, bahsi geçen hadislerin rivayet kitaplarında aktarıldıkları bölüm ve konu başlıkları incelenerek hadislerin hangi bağlamda anlaşıldıklarına dair yorumlar yapılmıştır. Bu minvalde yapılan araştırma sonucunda Müslim’in ilgili hadise ahlaka dair bir bölümde, Ebû Dâvûd’un "Cihad", Nesâî’nin ise "Siyer" bölümünde yer verdiği görülmüştür. Bu verilerden hareketle Müslim’in hadisteki lanetlemeye vurgu yaptığı, Ebû Dâvûd ve Nesâî’nin ise olayın bir sefer sırasında gerçekleşmesine dikkat çekmek istedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna ek olarak, makalenin bir bölümünde lanet lafzının hadis şerhlerinde nasıl yorumlandığı incelenmiştir. Bu doğrultuda, lanetli deve hadisini ele alan hadis şerhlerinde, genellikle metindeki lanet ifadesinin öne çıkarıldığı görülmüştür. Ayrıca, Tahâvî ve İbn Hibbân’ın lanet ifadesini hakiki manada anladıkları ve devenin lanetlendiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan, Kâdî İyâz, Kurtubî ve Nevevî gibi alimlerin ise lanet ifadesini hakiki manada anlamayıp, tevil yolunu tercih ettikleri ve hadisteki kastın deveyi terk etmek ve ondan istifade etmemek olduğu görüşünü savundukları neticesine varılmıştır. Çalışmanın son kısmında ise lanetli deve hadisinin problemli gözüken kısmı çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle ilgili hadisin zahiren hem dini ilkelerle hem de bir başka hadisle çeliştiği tespit edilmiştir. Lanetli deve hadisinin dini ilkelerle çelişen yönü, akli melekesi olmayan bir devenin nasıl Allah’ın rahmetinden uzaklaşacağıdır. Hadisin dinî esaslarla ve başka bir hadisle çelişkili görünen kısmı, lanet lafzının Allah’ın rahmetinden kovulma anlamı yerine deveyi terk etmek ve ondan uzaklaşmak anlamlarına hamledilmesi suretiyle çözümlenmiştir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-e3bb0e93bbbf4030af1d7b3f7027f997 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2980-0331 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | Rize İlahiyat Dergisi |
| spelling | doaj-art-e3bb0e93bbbf4030af1d7b3f7027f9972025-01-12T07:03:11ZaraRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiRize İlahiyat Dergisi2980-03312024-10-012729931310.32950/rid.1497123 Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması Abdullah Mahmut İplik0https://orcid.org/0000-0002-1429-3612İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİ Hz. Peygamber dönemi Arap toplumunda deve, en yaygın olarak kullanılan binek hayvanlarından biriydi. Nitekim seferlerde ve ticaret amaçlı yolculuklarda da Araplar binek olarak deveyi tercih etmekteydi. Devenin bu önemli konumu, onun hadislere konu olmasına yol açmıştır. Bu hadislerden biri çalışmamıza da konu olan lanetli deve rivayetleridir. Hz. Peygamber’in farklı zaman ve mekanlarda develerine lanet eden sahâbîleri bineklerinden indirerek onlara develerinin lanetlenmiş olduğunu söylemesini konu edinen rivayetler hadis kitaplarında aktarılmıştır. Bu çalışmanın amacı, lanetli deve rivayetlerini isnad ve metin açısından tahlil etmek ve bu rivayetlerin hadis şerhlerindeki yorumlanma serüvenini inceleyerek problemli yönlerini çözümlemektir. Bu makalede, hadis metinleri birbirleriyle mukayese edilerek deve lanetleme hâdiselerinin vuku bulma sırası, kaç kere ve nerede gerçekleştiği gibi somut bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda lanetlenmiş deve rivayetlerinin 7 farklı sahâbîden (Câbir b. Abdullah, Ebû Hüreyre, Abdullah b. Ömer, Enes b. Malik, Hz. Âişe, İmrân b. Husayn, Ebû Berze) aktarıldığı tespit edilmiştir. Bu rivayetlerin metin açısından analizi sonucunda ise Medine döneminde farklı zamanlarda en az 4, en fazla 7 defa deve lanetleme olayının yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan çalışmada, bahsi geçen hadislerin rivayet kitaplarında aktarıldıkları bölüm ve konu başlıkları incelenerek hadislerin hangi bağlamda anlaşıldıklarına dair yorumlar yapılmıştır. Bu minvalde yapılan araştırma sonucunda Müslim’in ilgili hadise ahlaka dair bir bölümde, Ebû Dâvûd’un "Cihad", Nesâî’nin ise "Siyer" bölümünde yer verdiği görülmüştür. Bu verilerden hareketle Müslim’in hadisteki lanetlemeye vurgu yaptığı, Ebû Dâvûd ve Nesâî’nin ise olayın bir sefer sırasında gerçekleşmesine dikkat çekmek istedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna ek olarak, makalenin bir bölümünde lanet lafzının hadis şerhlerinde nasıl yorumlandığı incelenmiştir. Bu doğrultuda, lanetli deve hadisini ele alan hadis şerhlerinde, genellikle metindeki lanet ifadesinin öne çıkarıldığı görülmüştür. Ayrıca, Tahâvî ve İbn Hibbân’ın lanet ifadesini hakiki manada anladıkları ve devenin lanetlendiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan, Kâdî İyâz, Kurtubî ve Nevevî gibi alimlerin ise lanet ifadesini hakiki manada anlamayıp, tevil yolunu tercih ettikleri ve hadisteki kastın deveyi terk etmek ve ondan istifade etmemek olduğu görüşünü savundukları neticesine varılmıştır. Çalışmanın son kısmında ise lanetli deve hadisinin problemli gözüken kısmı çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle ilgili hadisin zahiren hem dini ilkelerle hem de bir başka hadisle çeliştiği tespit edilmiştir. Lanetli deve hadisinin dini ilkelerle çelişen yönü, akli melekesi olmayan bir devenin nasıl Allah’ın rahmetinden uzaklaşacağıdır. Hadisin dinî esaslarla ve başka bir hadisle çelişkili görünen kısmı, lanet lafzının Allah’ın rahmetinden kovulma anlamı yerine deveyi terk etmek ve ondan uzaklaşmak anlamlarına hamledilmesi suretiyle çözümlenmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1497123 |
| spellingShingle | Abdullah Mahmut İplik Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması Rize İlahiyat Dergisi |
| title |
Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
|
| title_full |
Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
|
| title_fullStr |
Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
|
| title_full_unstemmed |
Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
|
| title_short |
Lanetli Deve Hadisi Özelinde Müşkil Bir Hadisin Yorumlanması
|
| title_sort | lanetli deve hadisi ozelinde muskil bir hadisin yorumlanmasi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1497123 |
| work_keys_str_mv | AT abdullahmahmutiplik lanetlidevehadisiozelindemuskilbirhadisinyorumlanması |