ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی
کمبود روی در خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک باعث کاهش تولید غلات در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران می‌شود. این تحقیق با هدف ارزیابی تنوع 95 لاین خالص ذرت، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و عملکرد، تحت شرایط بهینه (نرمال) و تنش کمبود روی، در سال زراعی 1399-1400، در قالب طرح آلفا لاتیس در مرکز تحقیقات ک...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Birjand
2024-12-01
|
| Series: | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://escs.birjand.ac.ir/article_2928_6264da27ecc4b7005c07dc4e77eb933c.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841560445875388416 |
|---|---|
| author | مریم هراتی راد نفیسه مهدی نژاد رضا درویش زاده براتعلی فاخری میترا جباری سرور ارژنگ |
| author_facet | مریم هراتی راد نفیسه مهدی نژاد رضا درویش زاده براتعلی فاخری میترا جباری سرور ارژنگ |
| author_sort | مریم هراتی راد |
| collection | DOAJ |
| description | کمبود روی در خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک باعث کاهش تولید غلات در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران می‌شود. این تحقیق با هدف ارزیابی تنوع 95 لاین خالص ذرت، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و عملکرد، تحت شرایط بهینه (نرمال) و تنش کمبود روی، در سال زراعی 1399-1400، در قالب طرح آلفا لاتیس در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. نتایج نشان داد بین لاین‌های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی اختلاف آماری معنی‌دار وجود دارد. بر اساس تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام و تجزیه علیّت تحت شرایط بهینه و کمبود روی، صفات تعداد دانه در بلال و وزن صد دانه صفات مهم تأثیرگذار بر عملکرد اقتصادی تعیین شدند. در تجزیه خوشه‌ای، لاین‌های مورد نظر از لحاظ صفات مورد مطالعه در شرایط کمبود روی و بهینه به‌ترتیب در 5 و 4 خوشه طبقه‌بندی شدند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در شرایط کمبود روی 11 لاین (Ma001, Ma023, Ma039, Ma043, Ma044, Ma057, Ma062, Ma065, Ma100, Ma112, Ma117) در خوشه اول جزو ژنوتیپ‌های حساس شناسایی شدند. همچنین در این شرایط تعداد 30 لاین (Ma004, Ma006, Ma015, Ma017, Ma018, Ma019, Ma020, Ma021, Ma027, Ma030, Ma031, Ma032, Ma035, Ma038, Ma049, Ma055, Ma064, Ma072, Ma075, Ma096, Ma098, Ma104, Ma105, Ma107, Ma108, Ma111, Ma114, Ma123, G703, Simon) موجود در خوشه چهارم جزو ژنوتیپ‌های متحمل شناسایی شدند که در بیشتر صفات به ویژه عملکرد دارای بیشترین مقدار بودند. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی تأییدکننده نتایج تجزیه خوشه‌ای بود. بنابراین براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه‌ها تحت شرایط کمبود روی و نمودار بای‌پلات به‌دست آمده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، می‌توان والدین مناسب را انتخاب و به واسطه تلاقی آنها با توجه به پدیده‌های ژنتیکی همانند هتروزیس و تفکیک متجاوز، به هیبریدهای ذرت متحمل به تنش کمبود روی و نیز دارای ویژگی‌های مطلوب زراعی دست یافت. |
| format | Article |
| id | doaj-art-dd52d505256d456489f8e840537ef0c8 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2228-7604 2383-3084 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | University of Birjand |
| record_format | Article |
| series | تنش های محیطی در علوم زراعی |
| spelling | doaj-art-dd52d505256d456489f8e840537ef0c82025-01-04T07:35:22ZfasUniversity of Birjandتنش های محیطی در علوم زراعی2228-76042383-30842024-12-0117472173710.22077/escs.2024.6452.22152928ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود رویمریم هراتی راد0نفیسه مهدی نژاد1رضا درویش زاده2براتعلی فاخری3میترا جباری4سرور ارژنگ5دانشجوی دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابلدانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابلاستاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیهاستاد، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابلاستادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان. سراواندانش آموخته دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه. ارومیهکمبود روی در خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک باعث کاهش تولید غلات در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران می‌شود. این تحقیق با هدف ارزیابی تنوع 95 لاین خالص ذرت، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و عملکرد، تحت شرایط بهینه (نرمال) و تنش کمبود روی، در سال زراعی 1399-1400، در قالب طرح آلفا لاتیس در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. نتایج نشان داد بین لاین‌های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی اختلاف آماری معنی‌دار وجود دارد. بر اساس تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام و تجزیه علیّت تحت شرایط بهینه و کمبود روی، صفات تعداد دانه در بلال و وزن صد دانه صفات مهم تأثیرگذار بر عملکرد اقتصادی تعیین شدند. در تجزیه خوشه‌ای، لاین‌های مورد نظر از لحاظ صفات مورد مطالعه در شرایط کمبود روی و بهینه به‌ترتیب در 5 و 4 خوشه طبقه‌بندی شدند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در شرایط کمبود روی 11 لاین (Ma001, Ma023, Ma039, Ma043, Ma044, Ma057, Ma062, Ma065, Ma100, Ma112, Ma117) در خوشه اول جزو ژنوتیپ‌های حساس شناسایی شدند. همچنین در این شرایط تعداد 30 لاین (Ma004, Ma006, Ma015, Ma017, Ma018, Ma019, Ma020, Ma021, Ma027, Ma030, Ma031, Ma032, Ma035, Ma038, Ma049, Ma055, Ma064, Ma072, Ma075, Ma096, Ma098, Ma104, Ma105, Ma107, Ma108, Ma111, Ma114, Ma123, G703, Simon) موجود در خوشه چهارم جزو ژنوتیپ‌های متحمل شناسایی شدند که در بیشتر صفات به ویژه عملکرد دارای بیشترین مقدار بودند. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی تأییدکننده نتایج تجزیه خوشه‌ای بود. بنابراین براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه‌ها تحت شرایط کمبود روی و نمودار بای‌پلات به‌دست آمده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، می‌توان والدین مناسب را انتخاب و به واسطه تلاقی آنها با توجه به پدیده‌های ژنتیکی همانند هتروزیس و تفکیک متجاوز، به هیبریدهای ذرت متحمل به تنش کمبود روی و نیز دارای ویژگی‌های مطلوب زراعی دست یافت.https://escs.birjand.ac.ir/article_2928_6264da27ecc4b7005c07dc4e77eb933c.pdfبای‌پلاتتجزیه خوشه‌ایتجزیه علیتعنصر کم مصرف |
| spellingShingle | مریم هراتی راد نفیسه مهدی نژاد رضا درویش زاده براتعلی فاخری میترا جباری سرور ارژنگ ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی تنش های محیطی در علوم زراعی بای‌پلات تجزیه خوشه‌ای تجزیه علیت عنصر کم مصرف |
| title | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| title_full | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| title_fullStr | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| title_full_unstemmed | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| title_short | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| title_sort | ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین‌های ذرت zea mays l تحت شرایط بهینه و کمبود روی |
| topic | بای‌پلات تجزیه خوشه‌ای تجزیه علیت عنصر کم مصرف |
| url | https://escs.birjand.ac.ir/article_2928_6264da27ecc4b7005c07dc4e77eb933c.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrymhrạtyrạd ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy AT nfyshmhdynzẖạd ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy AT rḍạdrwysẖzạdh ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy AT brạtʿlyfạkẖry ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy AT mytrạjbạry ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy AT srwrạrzẖng ạrzyạbytnwʿṣfạtmwrfwlwzẖyḵwʿmlḵrdlạynhạydẖrtzeamaysltḥtsẖrạyṭbhynhwḵmbwdrwy |