ارزیابی هیجده مدل تبخیر و تعرق مرجع در شرایط آب و هوایی دشت اردبیل
سابقه و هدف: تبخیر و تعرق یکی از عوامل مهمی است که دانستن مقدار دقیق آن، برای تعیین نیاز آبی و طراحی سامانههای آبیاری ضروری میباشد. یکی از راههای تعیین تبخیر و تعرق استفاده از مدلهای تجربی است، اما برای استفاده در هر منطقه باید ابتدا آنها را مورد ارزیابی قرار داد. برای این منظور در این تحقیق 18...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2018-01-01
|
| Series: | پژوهش‌های حفاظت آب و خاک |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwsc.gau.ac.ir/article_3979_402ba1afe062afc485103a73d4bc223b.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه و هدف: تبخیر و تعرق یکی از عوامل مهمی است که دانستن مقدار دقیق آن، برای تعیین نیاز آبی و طراحی سامانههای آبیاری ضروری میباشد. یکی از راههای تعیین تبخیر و تعرق استفاده از مدلهای تجربی است، اما برای استفاده در هر منطقه باید ابتدا آنها را مورد ارزیابی قرار داد. برای این منظور در این تحقیق 18 مدل برآورد تبخیر و تعرق در مقایسه با نتایج لایسی‌مترهای زهکشدار و مدلپنمن- مونتیث فائو (FAO56) مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روشها: تحقیق حاضر درایستگاه تحقیقاتی هانگار دانشگاه محقق اردبیلی و در شهر اردبیل انجام شد. جهت این کار گیاه چمن در سه لایسی‌متر و در اطراف لایسی‌مترها کشت گردید. مقدار تبخیر و تعرق چمن توسط لایسی‌مترهای حجمی بر اساس اندازهگیری اجزای بیلان آب (حجم آب ورودی، حجم آب خروجی، ذخیره رطوبت و تبخیر و تعرق )، برآورد گردید. برای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل تعداد 18 مدل شامل انواع مدلها اعم از دمایی، تشعشعی و ترکیبی انتخاب شد. از ایستگاه هواشناسی سینوپتیک اردبیل برای تهیه اطلاعات مورد نیاز برای مدلها استفاده شد. علاوه بر نتایج مربوط به لایسی‌مترها، تبخیر و تعرق بهدست آمده از مدل پنمن- مانتیث فائو نیز به عنوان مرجع مقایسه کارآیی مدلها مورد استفاده قرار گرفت. کارآیی مدلهای برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از شاخص‌های آماری، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین خطای مطلق (MAE)، درصد خطای تخمین (PE)، نسبت میانگین (MR) و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان داد که برای همهی مدلها، پراکندگی نقاط اطراف خط یک به یک زیاد است، یا همخوانی جواب آنها با نتایج جواب لایسی‌متری خیلی مناسب نیست. از طرفی برخی از این مدلها بیشبرآورد و برخی از آنها با کمبرآوردی تبخیرو تعرق را محاسبه میکنند.بااستفاده از شاخص‌های آماری میتوان گفت که در مقایسه با نتایج لایسی‌متری، در محل تحقیق مناسبترین مدلها، به ترتیب بلانی کریدل، راوازانی و همکارانو مدل Rn و ضعیفترین مدلها به ترتیب ایرماک و مدلهای والیانتزاس میباشد.به صورت کلی تناسب نتایج مدلها نسبت به نتایج مدل پنمن مانتیث فائو در مقایسه با نتایج آنها نسبت به نتایج لایسی‌متری، قابل قبولتر بود. همچنین با توجه به محکهای آماری در محل تحقیق نسبت به مدل پنمن- مانتیث فائو، مناسبترین مدلها به ترتیبتورک ، برتی و همکاران و تراجوکویچ و ضعیفترین مدلها، هارگریوز- سامانی اصلاح شده، ایرماک و اسکاندل تعیین گردید. نتیجهگیری: با عنایت به اینکه مرجع مقایسه در دو ارزیابی(لایسی‌متر و مدل پنمن- مانتیث فائو) یکسان نبود در مشخص شدن ضعیفترین مدلها در محل تحقیق، همخوانی وجود داشت. به عبارت دیگر در هر دو روش به اتفاق، مدلهای ایرماک و مدلهای والیانتزاس ضعیفترین نتایج را داشتند. به طور کلی در جمعبندی هر دو روش مقایسه، مناسبترین مدلها را با قاطعیت نمیتوان معرفی نمود، اما ضعیفترین مدلها مشخص گردید. |
|---|---|
| ISSN: | 2322-2069 2322-2794 |