ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin 1991’deki çöküşü, dünya güvenliğinin güvencede olduğu; iki kutup arasında sıcak çatışmaların yaşanmadığıSoğuk Savaşdöneminin bitmesi anlamına geliyordu. SSCB’yi oluşturan 15 özerk cumhuriyetin 1991 yılında bağımsızlığına kavuşmasıAvrasya bölgesinde önce bir...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University Press
2009-02-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724282 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841562038363488256 |
|---|---|
| author | Necati İyikan |
| author_facet | Necati İyikan |
| author_sort | Necati İyikan |
| collection | DOAJ |
| description | Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin 1991’deki çöküşü, dünya güvenliğinin güvencede olduğu; iki kutup arasında sıcak çatışmaların yaşanmadığıSoğuk Savaşdöneminin bitmesi anlamına geliyordu. SSCB’yi oluşturan 15 özerk cumhuriyetin 1991 yılında bağımsızlığına kavuşmasıAvrasya bölgesinde önce bir “güç boşluğu”na neden olmuş; ardından da “denge” unsurunu ortadan kaldırmıştır. Güney Kafkasya bölgesinde yer alan Azerbaycan da aynıdönemde bağımsız olmuş; zengin hidrokarbon kaynaklarıyla küresel/bölgesel güçlerin dikkatini üzerine çekmiştir. Azerbaycan bir yandan baskıcıSSCB’nin ardından bağımsızlığınıkoruma/sürekliliğini sağlama mücadelesine girmiş, diğer yandan da bölgesel/küresel güçlerin Bakü topraklarıüzerindeki çıkar çatışmalarından kendini kurtaramamış; bunu da ülkesinin yüzde yirmisinin işgali ile ağır ödemiştir/ödemektedir. ABD’nin genel anlamda dışpolitikada öncelikleri: ABD dışpolitikasının temel hedeflerinden biri ağırlıklıolmak üzere enerji alanında yatırım yapan başta ABD olmak üzere Batısermayesinin güvenliğini sağlamak olmuştur. ABD’nin bir başka ülke olan Afganistan’da bu amaca ulaşmak için Taliban’ı1990’larda desteklemesi de bu ülkenin hedefine ulaşmak için yöntem konusunda seçici olmadığına ilişkin bir örnektir. ABD, konjontür gereği sürekli dile getirdiği “insan hakları”, “demokrasi” gibi batıdeğerlerini göz ardıedebilmekte; amaca ulaşmak için de idealizm teorisinden ziyade realizm teorisini tereddüt etmeden kullanabilmektedir Bu çalışmada ABD’nin Bakü siyaseti 1991–2009 analiz edilmiştir. ABD, 1991 sonrasıdünyada “tek kutupluluğa” giden denge mücadelesinde küresel üstünlüğünü pekiştirmek için, jeopolitik teorilere göre dünya üzerinde hâkimiyet kurabilmek için jeostratejik/politik bir öneme sahip olan Avrasya’ya yönelmiştir. Aynıbölgede yer alan, sözü edilen “tek kutupluluğa” karşıçıkan ve tedbir olarak da örgütlenen Rusya Federasyonu, Çin ve İran bu bağlamda değerlendirilecektir. Çalışmamızda ABD – Azerbaycan arasındaki ilişkilere etki eden parametreler analiz edilecek; buna paralel olarak ABD ile Rusya, Çin ve İran arasındaki siyasal ilişkiler ön plana çıkarılacak; okuyucuya bilinenlerin sentezinden ziyade, yeni olmasa da değişik bir bakışaçısısunulmaya çalışılacak; özellikle güvenlik alanında geleceğe yönelik değerlendirmelerde bulunulacak ve Washington’un Bakü siyaseti bu bağlamda incelenecektir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-d35631b7f7944d6c8a175f3f5a044c07 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2667-4750 |
| language | English |
| publishDate | 2009-02-01 |
| publisher | Selcuk University Press |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj-art-d35631b7f7944d6c8a175f3f5a044c072025-01-03T01:13:43ZengSelcuk University PressSelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi2667-47502009-02-0121255267154ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden ParametrelerNecati İyikan0Akdeniz ÜniversitesiSovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin 1991’deki çöküşü, dünya güvenliğinin güvencede olduğu; iki kutup arasında sıcak çatışmaların yaşanmadığıSoğuk Savaşdöneminin bitmesi anlamına geliyordu. SSCB’yi oluşturan 15 özerk cumhuriyetin 1991 yılında bağımsızlığına kavuşmasıAvrasya bölgesinde önce bir “güç boşluğu”na neden olmuş; ardından da “denge” unsurunu ortadan kaldırmıştır. Güney Kafkasya bölgesinde yer alan Azerbaycan da aynıdönemde bağımsız olmuş; zengin hidrokarbon kaynaklarıyla küresel/bölgesel güçlerin dikkatini üzerine çekmiştir. Azerbaycan bir yandan baskıcıSSCB’nin ardından bağımsızlığınıkoruma/sürekliliğini sağlama mücadelesine girmiş, diğer yandan da bölgesel/küresel güçlerin Bakü topraklarıüzerindeki çıkar çatışmalarından kendini kurtaramamış; bunu da ülkesinin yüzde yirmisinin işgali ile ağır ödemiştir/ödemektedir. ABD’nin genel anlamda dışpolitikada öncelikleri: ABD dışpolitikasının temel hedeflerinden biri ağırlıklıolmak üzere enerji alanında yatırım yapan başta ABD olmak üzere Batısermayesinin güvenliğini sağlamak olmuştur. ABD’nin bir başka ülke olan Afganistan’da bu amaca ulaşmak için Taliban’ı1990’larda desteklemesi de bu ülkenin hedefine ulaşmak için yöntem konusunda seçici olmadığına ilişkin bir örnektir. ABD, konjontür gereği sürekli dile getirdiği “insan hakları”, “demokrasi” gibi batıdeğerlerini göz ardıedebilmekte; amaca ulaşmak için de idealizm teorisinden ziyade realizm teorisini tereddüt etmeden kullanabilmektedir Bu çalışmada ABD’nin Bakü siyaseti 1991–2009 analiz edilmiştir. ABD, 1991 sonrasıdünyada “tek kutupluluğa” giden denge mücadelesinde küresel üstünlüğünü pekiştirmek için, jeopolitik teorilere göre dünya üzerinde hâkimiyet kurabilmek için jeostratejik/politik bir öneme sahip olan Avrasya’ya yönelmiştir. Aynıbölgede yer alan, sözü edilen “tek kutupluluğa” karşıçıkan ve tedbir olarak da örgütlenen Rusya Federasyonu, Çin ve İran bu bağlamda değerlendirilecektir. Çalışmamızda ABD – Azerbaycan arasındaki ilişkilere etki eden parametreler analiz edilecek; buna paralel olarak ABD ile Rusya, Çin ve İran arasındaki siyasal ilişkiler ön plana çıkarılacak; okuyucuya bilinenlerin sentezinden ziyade, yeni olmasa da değişik bir bakışaçısısunulmaya çalışılacak; özellikle güvenlik alanında geleceğe yönelik değerlendirmelerde bulunulacak ve Washington’un Bakü siyaseti bu bağlamda incelenecektir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724282abdazerbaycani̇ranrusya federasyonuçinthe usaazerbaijaniranthe russian federationchina the type of research: research |
| spellingShingle | Necati İyikan ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi abd azerbaycan i̇ran rusya federasyonu çin the usa azerbaijan iran the russian federation china the type of research: research |
| title | ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler |
| title_full | ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler |
| title_fullStr | ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler |
| title_full_unstemmed | ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler |
| title_short | ABD’nin Azerbaycan İlişkilerine Etki Eden Parametreler |
| title_sort | abd nin azerbaycan iliskilerine etki eden parametreler |
| topic | abd azerbaycan i̇ran rusya federasyonu çin the usa azerbaijan iran the russian federation china the type of research: research |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724282 |
| work_keys_str_mv | AT necatiiyikan abdninazerbaycaniliskilerineetkiedenparametreler |