کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی
عناصر و اصطلاحات نجومی همواره حضوری مؤثّر در معنا و صورت ادبیات ملل، از جمله شعر فارسی داشته‌اند. درک کامل مفهوم بسیاری از اشعار در گرو درک مناسبات معنایی و جزئیات زیباشناختی موضوعات و پدیده‌های نجومی به‌کاررفته در آن‌هاست. بر اساس این اهمیت، هدف مقالۀ حاضر تبیین کارکردهای معنایی و تصویری بروج فلکی...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Semnan University
2022-10-01
|
| Series: | مطالعات زبانی و بلاغی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://rhetorical.semnan.ac.ir/article_7092_ba6253c57c4faf28f310bd175a7003ee.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841527929701400576 |
|---|---|
| author | فاطمه نظری فر فاطمه کلاهچیان محمّد ابراهیم مالمیر غلامرضا سالمیان |
| author_facet | فاطمه نظری فر فاطمه کلاهچیان محمّد ابراهیم مالمیر غلامرضا سالمیان |
| author_sort | فاطمه نظری فر |
| collection | DOAJ |
| description | عناصر و اصطلاحات نجومی همواره حضوری مؤثّر در معنا و صورت ادبیات ملل، از جمله شعر فارسی داشته‌اند. درک کامل مفهوم بسیاری از اشعار در گرو درک مناسبات معنایی و جزئیات زیباشناختی موضوعات و پدیده‌های نجومی به‌کاررفته در آن‌هاست. بر اساس این اهمیت، هدف مقالۀ حاضر تبیین کارکردهای معنایی و تصویری بروج فلکی به‌عنوان بخشی مهم از مجموعۀ موضوعات نجومی در غزل مولوی است. یافته‌های این تحقیق توصیفی-تحلیلی حاکی از آن است که مولوی 117 بار از نام برج‌ها استفاده کرده است. پرنمودترین بروج در غزل او عبارت‌اند از: حمل (که از مقارنتش با آفتاب، تصویری کلیدی و چشمگیر ایجاد می‌شود)، اسد، ثور و میزان. مهم‌ترین کارکردهای معنایی و موضوعی القاشده توسّط نام برج‌ها عبارت‌اند از: مفاهیم مرتبط با احیای معنوی، تقرّب، عشق عارفانه، طلب، بهره‌مندی از محضر راهبر، نکوهش تعلّقات نفسانی و دنیای مذموم. با توجّه به استفادۀ عرفانی- بلاغی مولوی از نام همۀ برج‌ها و کاربرد آن‌ها در بیت‌هایی که محمل چند تصویرند، تعداد کارکرد تصویری نام بروج، متعدّدتر و با بسامد 139 است که برجسته‌ترین آن‌ها در قالب نماد، ایهام، کنایه و تشبیه عرضه شده‌اند. یکی از نکات قابل‌توجّه، تلفیق تصاویر با یکدیگر است؛ مثل تشبیهات نمادین، کنایه-نماد و تشبیه-کنایه. مولوی از کارکرد نماد در ضمن تصاویر دیگر هم بهره می‌گیرد و بر کنایه نیز تأکیدی قابل‌تأمّل دارد. نام بعضی از برج‌ها نیز در ساختار ایهامی، به‌ویژه از نوع تناسب به کار گرفته می‌شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-cf8dd281ee7c43cf896986c5d354493d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9570 2717-090X |
| language | fas |
| publishDate | 2022-10-01 |
| publisher | Semnan University |
| record_format | Article |
| series | مطالعات زبانی و بلاغی |
| spelling | doaj-art-cf8dd281ee7c43cf896986c5d354493d2025-01-15T05:48:59ZfasSemnan Universityمطالعات زبانی و بلاغی2008-95702717-090X2022-10-01132930333010.22075/jlrs.2021.24061.19597092کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولویفاطمه نظری فر0فاطمه کلاهچیان1محمّد ابراهیم مالمیر2غلامرضا سالمیان3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاهدانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه (نویسندۀ مسئول)دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاهدانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاهعناصر و اصطلاحات نجومی همواره حضوری مؤثّر در معنا و صورت ادبیات ملل، از جمله شعر فارسی داشته‌اند. درک کامل مفهوم بسیاری از اشعار در گرو درک مناسبات معنایی و جزئیات زیباشناختی موضوعات و پدیده‌های نجومی به‌کاررفته در آن‌هاست. بر اساس این اهمیت، هدف مقالۀ حاضر تبیین کارکردهای معنایی و تصویری بروج فلکی به‌عنوان بخشی مهم از مجموعۀ موضوعات نجومی در غزل مولوی است. یافته‌های این تحقیق توصیفی-تحلیلی حاکی از آن است که مولوی 117 بار از نام برج‌ها استفاده کرده است. پرنمودترین بروج در غزل او عبارت‌اند از: حمل (که از مقارنتش با آفتاب، تصویری کلیدی و چشمگیر ایجاد می‌شود)، اسد، ثور و میزان. مهم‌ترین کارکردهای معنایی و موضوعی القاشده توسّط نام برج‌ها عبارت‌اند از: مفاهیم مرتبط با احیای معنوی، تقرّب، عشق عارفانه، طلب، بهره‌مندی از محضر راهبر، نکوهش تعلّقات نفسانی و دنیای مذموم. با توجّه به استفادۀ عرفانی- بلاغی مولوی از نام همۀ برج‌ها و کاربرد آن‌ها در بیت‌هایی که محمل چند تصویرند، تعداد کارکرد تصویری نام بروج، متعدّدتر و با بسامد 139 است که برجسته‌ترین آن‌ها در قالب نماد، ایهام، کنایه و تشبیه عرضه شده‌اند. یکی از نکات قابل‌توجّه، تلفیق تصاویر با یکدیگر است؛ مثل تشبیهات نمادین، کنایه-نماد و تشبیه-کنایه. مولوی از کارکرد نماد در ضمن تصاویر دیگر هم بهره می‌گیرد و بر کنایه نیز تأکیدی قابل‌تأمّل دارد. نام بعضی از برج‌ها نیز در ساختار ایهامی، به‌ویژه از نوع تناسب به کار گرفته می‌شود.https://rhetorical.semnan.ac.ir/article_7092_ba6253c57c4faf28f310bd175a7003ee.pdfکارکرد معناییتصویر بلاغیعناصر نجومیبروج فلکیغزل مولوی |
| spellingShingle | فاطمه نظری فر فاطمه کلاهچیان محمّد ابراهیم مالمیر غلامرضا سالمیان کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی مطالعات زبانی و بلاغی کارکرد معنایی تصویر بلاغی عناصر نجومی بروج فلکی غزل مولوی |
| title | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| title_full | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| title_fullStr | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| title_full_unstemmed | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| title_short | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| title_sort | کارکرد معنایی و زیباشناختی بروج فلکی در غزل مولوی |
| topic | کارکرد معنایی تصویر بلاغی عناصر نجومی بروج فلکی غزل مولوی |
| url | https://rhetorical.semnan.ac.ir/article_7092_ba6253c57c4faf28f310bd175a7003ee.pdf |
| work_keys_str_mv | AT fạṭmhnẓryfr ḵạrḵrdmʿnạyywzybạsẖnạkẖtybrwjflḵydrgẖzlmwlwy AT fạṭmhḵlạhcẖyạn ḵạrḵrdmʿnạyywzybạsẖnạkẖtybrwjflḵydrgẖzlmwlwy AT mḥmdạbrạhymmạlmyr ḵạrḵrdmʿnạyywzybạsẖnạkẖtybrwjflḵydrgẖzlmwlwy AT gẖlạmrḍạsạlmyạn ḵạrḵrdmʿnạyywzybạsẖnạkẖtybrwjflḵydrgẖzlmwlwy |