ارزیابی همگرایی منطقه‌ای ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس

اعضای شورای همکاری خلیج فارس در ابعاد اقتصادی، سرمایه‌گذاری ‌و تجارت در منطقة غرب آسیا و شمال آفریقا (منا) جایگاه پویا و رو به رشدی دارند و همگرایی اقتصادی ایران و شورا، منافع اقتصادی، تجاری و غیراقتصادی متقابل برای اعضای شورا و ایران به‌همراه خواهد داشت. در این مقاله، در پی یافتن پاسخ به این پرسش‌ه...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: حسن ثاقب, میرعبداله حسینی, فرزاد مرادپور
Format: Article
Language:fas
Published: University of Tehran 2025-05-01
Series:مطالعات کشورها
Subjects:
Online Access:https://jcountst.ut.ac.ir/article_97560_6951aa8d7d20dd5e7e1a2802d69fba49.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Description
Summary:اعضای شورای همکاری خلیج فارس در ابعاد اقتصادی، سرمایه‌گذاری ‌و تجارت در منطقة غرب آسیا و شمال آفریقا (منا) جایگاه پویا و رو به رشدی دارند و همگرایی اقتصادی ایران و شورا، منافع اقتصادی، تجاری و غیراقتصادی متقابل برای اعضای شورا و ایران به‌همراه خواهد داشت. در این مقاله، در پی یافتن پاسخ به این پرسش‌ها بوده‌ایم: عملکرد گذشته و دورنمای یکپارچگی منطقه‌ای (درون‌منطقه‌ای ‌و فرامنطقه‌ای) شورا چگونه بوده و وضعیت ایران در مقایسه با عملکرد اعضای شورا چگونه است؟ طی نزدیک به نیم قرن فعالیت شورا، تجارت اعضای این گروه در چارچوب ادبیات همگرایی ناشی از اثر ایجاد تجارت است یا اثر انحراف تجارت؟ هدف اصلی مقاله ارزیابی کارآمدی ‌و موفقیت همگرایی اقتصادی شورا، به‌ویژه چشم‌انداز یکپارچگی منطقه‌ای ایران و شوراست. دو سنجة مهم همگرایی اقتصادی ‌و تجاری، یعنی «همگنی و تجانس شاخص‌های اقتصادی» و «درجة همگرایی تجارت»، برای اعضای شورا و ایران طی دورة 2001 تا 2021م سنجش و ارزیابی شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد طی این دوره، شکاف‌ و دامنة پراکنش درآمد سرانه برای بسیاری از اعضای شورا همگراتر شده ‌‌‌و همگنی و تجانس شاخص‌های توسعه برای اعضای شورا در بلندمدت رخ داده است. همچنین، نتایج مطالعه نشان می‌دهد که طی این دوره، افزایش سهم تجارت درون‌منطقه‌ای شورا و ایران همسو با توسعة تجارت بین‌الملل آن‌ها نبوده است. توسعه و تعمیق تجارت درون‌منطقه‌ای نه‌تنها به توسعة تجارت بین‌الملل ایران منجر نشده است، بلکه به انحراف تجارت نیز انجامیده است. تحلیل نتایج حاکی است که عدم‌توسعة تجارت درون‌منطقه‌ای ناشی از ساختار تجاری ضعیف ایران است ‌‌و هم‌اکنون امکان توسعة تجارت درون‌منطقه‌ای ‌‌و همگرایی ایران با شورا ضعیف به‌نظر می‌رسد. البته، با توسعه ‌و ارتقای ساختار اقتصادی ‌و تجاری ایران، امکان بهره‌گیری از منافع ‌همگرایی‌ فراهم می‌شود.
ISSN:2980-9193