مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L)
سابقه و هدف: گیاه کاملینا گیاهی کمتر شناخته‌شده از خانواده‌ی شب‌بوئیان است. کاملینا یک نمونه از روغن‌های تجدیدپذیر گیاهی است که یک منبع پایدار انرژی محسوب می‌شود. عملکرد دانه و کیفیت روغن بارزترین هدف به‌نژادی در خانواده شب‌بوئیان است این در حالی است که عملکرد دانه در گیاهان زراعی به‌عنوان پیچیده‌تر...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-06-01
|
| Series: | تولید گیاهان زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6577_8f7c466a25a1641ddcff2615636b5b81.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846144603899559936 |
|---|---|
| author | مرجان السادات حسینی فرد مجید قربانی جاوید الیاس سلطانی ایرج اله دادی دانیال کهریزی |
| author_facet | مرجان السادات حسینی فرد مجید قربانی جاوید الیاس سلطانی ایرج اله دادی دانیال کهریزی |
| author_sort | مرجان السادات حسینی فرد |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: گیاه کاملینا گیاهی کمتر شناخته‌شده از خانواده‌ی شب‌بوئیان است. کاملینا یک نمونه از روغن‌های تجدیدپذیر گیاهی است که یک منبع پایدار انرژی محسوب می‌شود. عملکرد دانه و کیفیت روغن بارزترین هدف به‌نژادی در خانواده شب‌بوئیان است این در حالی است که عملکرد دانه در گیاهان زراعی به‌عنوان پیچیده‌ترین ویژگی آن‌ها تحت تأثیر تعـداد زیادی از فرآیندهای فیزیولوژیکی است و نمود قابل‌اندازه‌گیری این فرآیندها در صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تجلی می‌یابد، بنابراین تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های فیزیولوژیک (رشدی) به‌منظور درک و تفسیر تغییرات عملکرد گیاهان در پاسخ به شرایط محیطی امری ضروری محسوب می‌شود. اما اطلاعات بسیار محدودی درباره مقایسه ویژگی‌های رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های قابل‌کشت کاملینا در کشور وجود دارد بنابراین هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه‌ای تأثیر ویژگی‌های فیزیولوژیک 40 لاین هاپلوئید مضاعف قابل کاشت کاملینا در کشور بوده است.مواد و روش ها: در پژوهش حاضر 40 لاین هاپلوئید مضاعف کاملینا ازنظر صفات فیزیولوژیک و عملکرد شامل شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، سرعت رشد نسبی، سرعت آسیمیلاسیون خالص، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و عملکرد روغن، در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)- دانشگاه تهران، پاکدشت در سال 99-1398 مورد مقایسه قرار گرفتند. شایان‌ذکر است که جهت سنجش دقیق‌تر صفات موردبررسی، رقم سهیل که در منطقه مورد آزمایش و همچنین در سایر نقاط کشور سابقه کاشت داشته و جزو لاین‌های شناخته‌شده و مرسوم در کشور محسوب می‌شود، به‌عنوان شاهد در نظر گرفته‌شده و سایر لاین‌ها با رقم سهیل مقایسه شدند.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده تفاوت معنی‌دار لاین‌های کاملینا ازنظر ویژگی‌های رشد فیزیولوژیک بود، تفاوت‌ها درنهایت منجر به ایجاد اختلاف‌های معنی‌دار در عملکرد دانه شد و لذا بر عملکرد و محتوای روغن دانه تأثیر داشته‌اند. این موضوع نیز خود نشان دهنده و تأییدکننده اثر زیاد و متفاوت ژنوتیپ بر عملکرد کاملینا می‌باشد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که میان عملکرد دانه‌ی کاملینا با سرعت رشد محصول و سرعت آسیمیلاسیون خالص همبستگی مثبت و با سطح ویژه برگ همبستگی منفی در سطح احتمال 5% وجود دارد. به‌طوری‌که، لاین 134 با دارا بودن حداکثر شاخص سطح برگ (34/2) و لاین 110 با دارا بودن حداکثر سرعت رشد (49/14) و سرعت آسیمیلاسیون خالص (13/8 گرم بر مترمربع در روز)، ازنظر عملکرد نهایی دانه نیز به ترتیب با 3178 و 3120 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان لاین‌های برتر شناسایی شدند همچنین سطح ویژه برگ نیز که با میزان اتلاف نور رابطه مستقیم دارد در ژنوتیپ‌های کم محصول بیشتر از لاین‌های 134 و 110 بود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر در مجموع بیانگر تأثیر مستقیم عملکرد دانه بر عملکرد روغن کاملینا بود. به‌طوری‌که تطابق بیشتر لاین‌های 110 و 134 با محیط کشت مورد بررسی، از طریق افزایش سرعت رشد گیاه موجب افزایش تجمع ماده‌ی خشک و عملکرد دانه در لاین‌های مذکور شده است و در نتیجه افزایش معنی‌دار عملکرد روغن دانه را در این لاین‌ها به همراه داشته است. بنابراین ازآنجایی‌که هدف از کشت گیاه دانه روغنی کاملینا علاوه بر برداشت دانه، حصول روغن با کمیت و کیفیت مناسب است، درمجموع می‌توان لاین‌های 134 و 110 را به‌عنوان لاین های هاپلوئید مضاعف برتر و امیدبخش که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری دارند معرفی و توصیه نمود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-c9c0f2cc10ca4b99a3a07c89a80e3461 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-739X 2008-7403 |
| language | fas |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | تولید گیاهان زراعی |
| spelling | doaj-art-c9c0f2cc10ca4b99a3a07c89a80e34612024-12-02T07:07:47ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resourcesتولید گیاهان زراعی2008-739X2008-74032023-06-01162234210.22069/ejcp.2023.20446.25246577مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L)مرجان السادات حسینی فرد0مجید قربانی جاوید1الیاس سلطانی2ایرج اله دادی3دانیال کهریزی4دانشجوی دکتری، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،استادیار، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،دانشیار، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،استاد، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران،سابقه و هدف: گیاه کاملینا گیاهی کمتر شناخته‌شده از خانواده‌ی شب‌بوئیان است. کاملینا یک نمونه از روغن‌های تجدیدپذیر گیاهی است که یک منبع پایدار انرژی محسوب می‌شود. عملکرد دانه و کیفیت روغن بارزترین هدف به‌نژادی در خانواده شب‌بوئیان است این در حالی است که عملکرد دانه در گیاهان زراعی به‌عنوان پیچیده‌ترین ویژگی آن‌ها تحت تأثیر تعـداد زیادی از فرآیندهای فیزیولوژیکی است و نمود قابل‌اندازه‌گیری این فرآیندها در صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تجلی می‌یابد، بنابراین تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های فیزیولوژیک (رشدی) به‌منظور درک و تفسیر تغییرات عملکرد گیاهان در پاسخ به شرایط محیطی امری ضروری محسوب می‌شود. اما اطلاعات بسیار محدودی درباره مقایسه ویژگی‌های رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های قابل‌کشت کاملینا در کشور وجود دارد بنابراین هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه‌ای تأثیر ویژگی‌های فیزیولوژیک 40 لاین هاپلوئید مضاعف قابل کاشت کاملینا در کشور بوده است.مواد و روش ها: در پژوهش حاضر 40 لاین هاپلوئید مضاعف کاملینا ازنظر صفات فیزیولوژیک و عملکرد شامل شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه، سرعت رشد نسبی، سرعت آسیمیلاسیون خالص، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و عملکرد روغن، در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)- دانشگاه تهران، پاکدشت در سال 99-1398 مورد مقایسه قرار گرفتند. شایان‌ذکر است که جهت سنجش دقیق‌تر صفات موردبررسی، رقم سهیل که در منطقه مورد آزمایش و همچنین در سایر نقاط کشور سابقه کاشت داشته و جزو لاین‌های شناخته‌شده و مرسوم در کشور محسوب می‌شود، به‌عنوان شاهد در نظر گرفته‌شده و سایر لاین‌ها با رقم سهیل مقایسه شدند.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده تفاوت معنی‌دار لاین‌های کاملینا ازنظر ویژگی‌های رشد فیزیولوژیک بود، تفاوت‌ها درنهایت منجر به ایجاد اختلاف‌های معنی‌دار در عملکرد دانه شد و لذا بر عملکرد و محتوای روغن دانه تأثیر داشته‌اند. این موضوع نیز خود نشان دهنده و تأییدکننده اثر زیاد و متفاوت ژنوتیپ بر عملکرد کاملینا می‌باشد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که میان عملکرد دانه‌ی کاملینا با سرعت رشد محصول و سرعت آسیمیلاسیون خالص همبستگی مثبت و با سطح ویژه برگ همبستگی منفی در سطح احتمال 5% وجود دارد. به‌طوری‌که، لاین 134 با دارا بودن حداکثر شاخص سطح برگ (34/2) و لاین 110 با دارا بودن حداکثر سرعت رشد (49/14) و سرعت آسیمیلاسیون خالص (13/8 گرم بر مترمربع در روز)، ازنظر عملکرد نهایی دانه نیز به ترتیب با 3178 و 3120 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان لاین‌های برتر شناسایی شدند همچنین سطح ویژه برگ نیز که با میزان اتلاف نور رابطه مستقیم دارد در ژنوتیپ‌های کم محصول بیشتر از لاین‌های 134 و 110 بود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر در مجموع بیانگر تأثیر مستقیم عملکرد دانه بر عملکرد روغن کاملینا بود. به‌طوری‌که تطابق بیشتر لاین‌های 110 و 134 با محیط کشت مورد بررسی، از طریق افزایش سرعت رشد گیاه موجب افزایش تجمع ماده‌ی خشک و عملکرد دانه در لاین‌های مذکور شده است و در نتیجه افزایش معنی‌دار عملکرد روغن دانه را در این لاین‌ها به همراه داشته است. بنابراین ازآنجایی‌که هدف از کشت گیاه دانه روغنی کاملینا علاوه بر برداشت دانه، حصول روغن با کمیت و کیفیت مناسب است، درمجموع می‌توان لاین‌های 134 و 110 را به‌عنوان لاین های هاپلوئید مضاعف برتر و امیدبخش که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری دارند معرفی و توصیه نمود.https://ejcp.gau.ac.ir/article_6577_8f7c466a25a1641ddcff2615636b5b81.pdfدانههای روغنیژنوتیپسرعت رشد گیاهسطح برگشاخص های فیزیولوژیک |
| spellingShingle | مرجان السادات حسینی فرد مجید قربانی جاوید الیاس سلطانی ایرج اله دادی دانیال کهریزی مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) تولید گیاهان زراعی دانههای روغنی ژنوتیپ سرعت رشد گیاه سطح برگ شاخص های فیزیولوژیک |
| title | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) |
| title_full | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) |
| title_fullStr | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) |
| title_full_unstemmed | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) |
| title_short | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا (.Camelina sativa L) |
| title_sort | مطالعه شاخص های رشد و عملکرد لاین های هاپلوئید مضاعف گیاه کاملینا camelina sativa l |
| topic | دانههای روغنی ژنوتیپ سرعت رشد گیاه سطح برگ شاخص های فیزیولوژیک |
| url | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6577_8f7c466a25a1641ddcff2615636b5b81.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mrjạnạlsạdạtḥsynyfrd mṭạlʿhsẖạkẖṣhạyrsẖdwʿmlḵrdlạynhạyhạplwỷydmḍạʿfgyạhḵạmlynạcamelinasatival AT mjydqrbạnyjạwyd mṭạlʿhsẖạkẖṣhạyrsẖdwʿmlḵrdlạynhạyhạplwỷydmḍạʿfgyạhḵạmlynạcamelinasatival AT ạlyạsslṭạny mṭạlʿhsẖạkẖṣhạyrsẖdwʿmlḵrdlạynhạyhạplwỷydmḍạʿfgyạhḵạmlynạcamelinasatival AT ạyrjạlhdạdy mṭạlʿhsẖạkẖṣhạyrsẖdwʿmlḵrdlạynhạyhạplwỷydmḍạʿfgyạhḵạmlynạcamelinasatival AT dạnyạlḵhryzy mṭạlʿhsẖạkẖṣhạyrsẖdwʿmlḵrdlạynhạyhạplwỷydmḍạʿfgyạhḵạmlynạcamelinasatival |