نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه
مجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی ا...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)
2020-02-01
|
| Series: | پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5030_affa0d0a082641ea5380107cf0b1cac7.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545457371709440 |
|---|---|
| author | محمود کاظمی |
| author_facet | محمود کاظمی |
| author_sort | محمود کاظمی |
| collection | DOAJ |
| description | مجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی است و قابل جعل از ناحیۀ شارع نیست و اصل توان اثبات آن را ندارد؛ بلکه به مجدد اصل ازجهت ترتب آثار و احکام شرعی آن موضوع تعبداً موجود فرض شده و حکم شرعی آن ثابت می‌شود. حال اگر آن موضوع لوازم عقلی و عادی داشته و بر آن‌ها حکم شرعی مترتب باشد، با جریان اصلْ آن لوازم ثابت نشده و حکم شرعی مترتب‌بر آن‌ها نیز ثابت نمی‌شود؛ زیرا لوازم عقلی و عادی موضوع، که امری واقعی و تکوینی هستند، تابع وجود واقعی موضوع‌اند، نه وجود تعبدی و فرضی آن؛ این بحث با عنوان «اصل مُثبت» مطرح است؛ مشهور معتقدند اصل مُثبت لوازم عقلی و عادی موضوع خود و حکم شرعی مترتب‌بر آن نیست. این بحث ثمرۀ عملی زیادی در استنباط احکام دارد. در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین این قاعدۀ اصولی، تاریخچه و مبانی عدم حجیت آن بررسی گردد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-b4765ae09c2c4935a3878ff374557eb8 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2383-1650 |
| language | fas |
| publishDate | 2020-02-01 |
| publisher | Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS) |
| record_format | Article |
| series | پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی |
| spelling | doaj-art-b4765ae09c2c4935a3878ff374557eb82025-01-12T05:50:26ZfasInstitute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی2383-16502020-02-01191227529810.30465/crtls.2020.50305030نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیهمحمود کاظمی0دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهرانمجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی است و قابل جعل از ناحیۀ شارع نیست و اصل توان اثبات آن را ندارد؛ بلکه به مجدد اصل ازجهت ترتب آثار و احکام شرعی آن موضوع تعبداً موجود فرض شده و حکم شرعی آن ثابت می‌شود. حال اگر آن موضوع لوازم عقلی و عادی داشته و بر آن‌ها حکم شرعی مترتب باشد، با جریان اصلْ آن لوازم ثابت نشده و حکم شرعی مترتب‌بر آن‌ها نیز ثابت نمی‌شود؛ زیرا لوازم عقلی و عادی موضوع، که امری واقعی و تکوینی هستند، تابع وجود واقعی موضوع‌اند، نه وجود تعبدی و فرضی آن؛ این بحث با عنوان «اصل مُثبت» مطرح است؛ مشهور معتقدند اصل مُثبت لوازم عقلی و عادی موضوع خود و حکم شرعی مترتب‌بر آن نیست. این بحث ثمرۀ عملی زیادی در استنباط احکام دارد. در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین این قاعدۀ اصولی، تاریخچه و مبانی عدم حجیت آن بررسی گردد.https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5030_affa0d0a082641ea5380107cf0b1cac7.pdfلوازم عقلی و عادیاستصحاب موضوعیعدم حجیت اصل مُثبتاصول عملیه |
| spellingShingle | محمود کاظمی نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی لوازم عقلی و عادی استصحاب موضوعی عدم حجیت اصل مُثبت اصول عملیه |
| title | نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| title_full | نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| title_fullStr | نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| title_full_unstemmed | نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| title_short | نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| title_sort | نظریۀ اصل مثبت مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه |
| topic | لوازم عقلی و عادی استصحاب موضوعی عدم حجیت اصل مُثبت اصول عملیه |
| url | https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_5030_affa0d0a082641ea5380107cf0b1cac7.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mḥmwdḵạẓmy nẓryەạṣlmtẖbtmṭạlʿەqlmrwạtẖbạtyạṣwlʿmlyh |