Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
Bu çalışmanın konusu; din ve devlet ilişkisinin günümüz modern Orta Doğu ülkelerinde tezahür biçimlerini Suudi Arabistan ve İran örnekleri üzerinden ele almaktır. Çalışmanın amacı, Orta Doğu-İslam dünyasındaki devletlerin toplumsal, hukuki veya siyasal yapısında dinin rolünü...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
2024-10-01
|
| Series: | Rize İlahiyat Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1405296 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545456109223936 |
|---|---|
| author | Fatih Baş |
| author_facet | Fatih Baş |
| author_sort | Fatih Baş |
| collection | DOAJ |
| description |
Bu çalışmanın konusu; din ve devlet ilişkisinin günümüz modern Orta Doğu ülkelerinde tezahür biçimlerini Suudi Arabistan ve İran örnekleri üzerinden ele almaktır. Çalışmanın amacı, Orta Doğu-İslam dünyasındaki devletlerin toplumsal, hukuki veya siyasal yapısında dinin rolünü iki ülke örneği üzerinden incelemektir. Çalışmanın odaklandığı problem ise dinin modern Orta Doğu’da devlet aygıtında nasıl fonksiyonel kullanıldığını anlamaktır. 18 ve 19. yüzyıldan itibaren batı dünyası bir değişim ve dönüşüm sürecine girerken, İslam dünyası bu süreçte aynı değişimi ve dönüşümü sağlayamamıştır. 20. yüzyıldan itibaren ise batı dünyasının hızlı bir sıçrama yaşadığına ve İslam dünyası ile aralarındaki ekonomik, siyasi, kültürel, bilimsel ve teknik farklılıkların çoğaldığına şahit olunmuştur. Orta Doğu-İslam dünyası, özellikle son iki asırdır derin buhranlarla yüzleşmekte ve bunlara mukavemet gösterebilecek etkin bir mekanizma geliştirememektedir. Çalışmada birisi mutlak monarşik diğeri ise yarı demokratik yönetim anlayışına sahip iki ülke olan Suudi Arabistan ve İran analiz edilmektedir. Her iki ülkenin ortak özelliği ise din kurumunun ve dini ulemanın devlet yönetiminde etkin rol oynamasıdır. Bu noktada monarşik ve teokratik bir rejimde din-devlet ilişkisi ile demokratik ve teokratik bir rejimde din-devlet ilişkisi incelenmektedir. Böylece modern dünyada iki farklı örnek üzerinden Orta Doğu-İslam dünyasında dinin devletin siyasal, hukuki ve toplumsal yapısında nasıl bir işleve sahip olduğu ortaya konulmaktadır. Gelinen noktada çalışmada öncelikle din, toplum ve modernite ilişkisi kısaca ele alınmakta; akabinde modern dünyada din ve devlet ilişkisindeki değişim tartışılmaktadır. Nihai olarak da Orta Doğu-İslam dünyasında Suudi Arabistan ve İran örnekleri üzerinden din ve devlet ilişkisi analiz edilmektedir. Çalışma metodolojik olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile basılı yayınlar, gazete yazıları, ajans haberleri ve raporlardan yararlanılarak yürütülmektedir. Çalışmada Orta Doğu-İslam dünyasında Suudi Arabistan ve İran devlet yönetimlerinin siyasal, hukuki veya toplumsal açıdan din ve dinî kimlikleri bir meşruiyet aracı olarak kullandıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca Suudi Arabistan’ın monarşik ve teokratik yapısıyla modern devlet hüviyeti kazanmaya çalıştığı, İran’ın ise modern dünyada dini teamüllere dayalı alternatif bir demokratik ve teokratik devlet modeli oluşturmak istediği sonucuna varılmıştır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-b196b6dca8d2454387b3226c9e632aa3 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2980-0331 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | Rize İlahiyat Dergisi |
| spelling | doaj-art-b196b6dca8d2454387b3226c9e632aa32025-01-12T07:03:11ZaraRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiRize İlahiyat Dergisi2980-03312024-10-0127839710.32950/rid.1405296 Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme Fatih Baş0https://orcid.org/0000-0002-3159-6770AKSARAY ÜNİVERSİTESİ Bu çalışmanın konusu; din ve devlet ilişkisinin günümüz modern Orta Doğu ülkelerinde tezahür biçimlerini Suudi Arabistan ve İran örnekleri üzerinden ele almaktır. Çalışmanın amacı, Orta Doğu-İslam dünyasındaki devletlerin toplumsal, hukuki veya siyasal yapısında dinin rolünü iki ülke örneği üzerinden incelemektir. Çalışmanın odaklandığı problem ise dinin modern Orta Doğu’da devlet aygıtında nasıl fonksiyonel kullanıldığını anlamaktır. 18 ve 19. yüzyıldan itibaren batı dünyası bir değişim ve dönüşüm sürecine girerken, İslam dünyası bu süreçte aynı değişimi ve dönüşümü sağlayamamıştır. 20. yüzyıldan itibaren ise batı dünyasının hızlı bir sıçrama yaşadığına ve İslam dünyası ile aralarındaki ekonomik, siyasi, kültürel, bilimsel ve teknik farklılıkların çoğaldığına şahit olunmuştur. Orta Doğu-İslam dünyası, özellikle son iki asırdır derin buhranlarla yüzleşmekte ve bunlara mukavemet gösterebilecek etkin bir mekanizma geliştirememektedir. Çalışmada birisi mutlak monarşik diğeri ise yarı demokratik yönetim anlayışına sahip iki ülke olan Suudi Arabistan ve İran analiz edilmektedir. Her iki ülkenin ortak özelliği ise din kurumunun ve dini ulemanın devlet yönetiminde etkin rol oynamasıdır. Bu noktada monarşik ve teokratik bir rejimde din-devlet ilişkisi ile demokratik ve teokratik bir rejimde din-devlet ilişkisi incelenmektedir. Böylece modern dünyada iki farklı örnek üzerinden Orta Doğu-İslam dünyasında dinin devletin siyasal, hukuki ve toplumsal yapısında nasıl bir işleve sahip olduğu ortaya konulmaktadır. Gelinen noktada çalışmada öncelikle din, toplum ve modernite ilişkisi kısaca ele alınmakta; akabinde modern dünyada din ve devlet ilişkisindeki değişim tartışılmaktadır. Nihai olarak da Orta Doğu-İslam dünyasında Suudi Arabistan ve İran örnekleri üzerinden din ve devlet ilişkisi analiz edilmektedir. Çalışma metodolojik olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile basılı yayınlar, gazete yazıları, ajans haberleri ve raporlardan yararlanılarak yürütülmektedir. Çalışmada Orta Doğu-İslam dünyasında Suudi Arabistan ve İran devlet yönetimlerinin siyasal, hukuki veya toplumsal açıdan din ve dinî kimlikleri bir meşruiyet aracı olarak kullandıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca Suudi Arabistan’ın monarşik ve teokratik yapısıyla modern devlet hüviyeti kazanmaya çalıştığı, İran’ın ise modern dünyada dini teamüllere dayalı alternatif bir demokratik ve teokratik devlet modeli oluşturmak istediği sonucuna varılmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1405296 |
| spellingShingle | Fatih Baş Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme Rize İlahiyat Dergisi |
| title |
Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
|
| title_full |
Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
|
| title_fullStr |
Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
|
| title_full_unstemmed |
Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
|
| title_short |
Orta Doğu-İslam Dünyasında Din ve Devlet İlişkileri: Suudi Arabistan ve İran Üzerine Bir Değerlendirme
|
| title_sort | orta dogu islam dunyasinda din ve devlet iliskileri suudi arabistan ve iran uzerine bir degerlendirme |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1405296 |
| work_keys_str_mv | AT fatihbas ortadoguislamdunyasındadinvedevletiliskilerisuudiarabistanveiranuzerinebirdegerlendirme |