Müdrec Kıraatlerin Tefsirle İlişkisi ve Anlam Üzerindeki Etkisi
Kıraat ilminin öne çıkan özelliklerinden birisi de farklı şekilde yorumlanabilen âyetlerle ilgili tercihte bulunmaya katkı sunmasıdır. Bu anlamda ilk başvurulması gereken kaynak, mütevâtir kıraat rivayetleridir. Kıraat ilmi özelinde nakledilen rivayetler mütevâtir, âhad ve ş...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Gaziantep University
2024-12-01
|
| Series: | İlahiyat Akademi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.52886/ilak.1523237 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Kıraat ilminin öne çıkan özelliklerinden birisi de farklı şekilde yorumlanabilen âyetlerle ilgili tercihte bulunmaya katkı sunmasıdır. Bu anlamda ilk başvurulması gereken kaynak, mütevâtir kıraat rivayetleridir. Kıraat ilmi özelinde nakledilen rivayetler mütevâtir, âhad ve şâz olarak tasnif edilmektedir. Mütevâtir rivayetlerin nakil şartlarını taşımayan rivayetler şâz olarak adlandırılmıştır. Daha geniş rivayet grubunu ifade etmesi açısından şâz kıraatlerin bütün yönleriyle aydınlatılması ve tefsire ne denli etki ettiği üzerinde durulması önem arz etmektedir. Müdrec rivayetler, klasik kıraat kaynaklarında Şâz kıraatlerin bir alt bölümü olarak yer almışsa da müdrecin bir tür kıraat olmaktan ziyade tefsir kabîlinden yapılmış ziyadeleri içerdiği ifade edilmektedir. Müdrec rivayetler Kur’an’ın bir bölümü olmamakla beraber, Hz. Peygamber’den nakledilen ve Kur’an’ın bazı kavramları hakkında yapılan açıklamalardan ibarettir. Bu durumda müdrec rivayetler sahâbîlerin, Hz. Peygamber tarafından yapılan bu açıklamaları kayıt altına aldıkları ve âyetin daha net anlaşılması için âyetlerin yazılı bulunduğu yerlerin yanına not ettikleri kelime ve cümlelerden meydana getirdikleri ifadelerdir. Bu çalışma müdrec kıraatlerin mahiyetini merkezine alıp, hangi kapsam altında değerlendirildiğini ve tefsire katkısını konu edinmektedir. Çalışmada müdrec kıraatlerin nasıl belirlendiği ve diğer rivayetlerden nasıl ayırt edildiği konusuna açıklık getirilecektir. Bu bağlamda tetkik ettiğimiz konulardan biri miras meselesidir. Müdrec kıraatlerin, miras konusu gibi icma edilen bir hükmü beyan etmesi bu yönüyle önem arz etmektedir. Kur’an’da zikredilen cinayet ve zıhar kefareti hususunda, müdrec rivayetlerin önemli bir noktaya açıklık getirdiği görülmektedir. Yine Kur’an’da yer alan yemin çeşitlerinden hangisinin kefaret gerektirdiği ve bu kefaretin nasıl uygulanacağı konusunda, Mütevâtir kıraat ile müdrec kıraatlerin farklı sonuçlar içerdiği görülmektedir. Müdrec kıraatler sabit nakillerle bize ulaşmışsa da Kur’an mesabesinde değillerdir. Bazı âlimler, senedi sahih olması kaydıyla Hz. Osman mushafında bulunmayan müdrec kıraatlerle namaz kılınabileceğini öne sürmüşlerdir. Sahâbe ve tâbiûndan bazı kimselerin bu tarz kıraatleri namazda okudukları ve hiç kimsenin bu konuda onları tenkit etmediği rivayet edilmektedir. Dolayısıyla konuyla ilgili aktarılan bu rivayetleri destekleyecek delillerin izah edilmesi önem arz etmektedir. Ulemânın kahir ekseriyeti bu tarz rivayetlerle kılınan namazın sahih olmadığı görüşünü benimsemişlerdir. Diğer bazı âlimlerde orta yolu bulmaya çalışmıştır. Namazda okunması vacip olan Fatiha sûresinde mütevâtir kıraatin okunması gerektiğini, vacibin dışında kalan yerlerde ise müdrec kıraatlerin icra edebileceğini öne sürmüşlerdir. Bu çalışmamızda müdrec kıraatlerin tanımının yanı sıra bir kıraat türü olarak mı yoksa anlamı açıklayan bir rivayet olarak mı değerlendirileceği konusu irdelenmiştir. Ayrıca üzerinde icma edilen bir hükmü beyan etmesi, ihtilaflı bir meselede tercih sebebi olarak görülmesi, mutlak manayı kayıt altına alması ve müdrec kıraatlerle namaz kılınıp kılınamaması konularına cevap aranmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 2149-3979 |