اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟
این مقاله به نقد و بررسی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید اختصاص دارد. پرسش محوری این است که اسپیواک چگونه نظریۀ ایدئولوژی و واسازی را در مطالعات فرودستان به‌کار می‌گیرد؟ دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: چه نقدهایی بر رویکرد اسپیواک می‌توان وارد کرد؟ ترجمۀ فارسی اثر تا چه میزان با متن اصلی انطباق...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)
2022-10-01
|
| Series: | پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_8289_dca3ed4e6a152dc5dc0ffbe6dc6c6a8e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841555401999384576 |
|---|---|
| author | رضا نجف زاده |
| author_facet | رضا نجف زاده |
| author_sort | رضا نجف زاده |
| collection | DOAJ |
| description | این مقاله به نقد و بررسی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید اختصاص دارد. پرسش محوری این است که اسپیواک چگونه نظریۀ ایدئولوژی و واسازی را در مطالعات فرودستان به‌کار می‌گیرد؟ دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: چه نقدهایی بر رویکرد اسپیواک می‌توان وارد کرد؟ ترجمۀ فارسی اثر تا چه میزان با متن اصلی انطباق دارد؟ در پاسخ، معتقدیم که اسپیواک در چهارچوب مطالعات تاریخ از پایین، یا تاریخ مردم عادی، به واسازی تاریخ‌نگاری دست می‌زند. موضوع محوری او نقد نظام نشانگانی فرودست‌ساز است. او مفاهیمی چون نظریۀ ایدئولوژی و آپاراتوس را درکنار مفاهیمی چون هویت تفاوت‌بنیاد به‌کار می‌برد و روان‌کاوی گراماتولوژیک و اقتصاد سیاسی را با هم پیوند می‌دهد. این نقطۀ قوّت کار اوست. اما نقدهای جدی‌ای نیز به پروژۀ او وارد است. برای نمونه، اسپیواک با اعلام ناتوانی فرودست در سخن‌گفتن و نیاز او به نمایندگی‌شدن راه تغییر و رهایی را مسدود می‌سازد. او با پیروی از ندای دریدا برای به‌سخن‌‌درآوردن فرودست از طریق نیروی مبهم درون خودمان راه نوعی شهود خلسه‌آور را می‌گشاید که به کارِ آزادگذاری نیروی خیال و ذوق زیبایی‌شناختی می‌آید. اسپیواک می‌خواست از طریق پیونددادن اقتصاد سیاسی بین‌الملل با هرمنوتیک متون مقدس، متون حقوقی و آموزشی و نقد ادبی مطالعات فرودستان را به نظریه‌ای عمومی بدل کند، اما بیش‌تر در همان قلمرو نقد ادبی حرکت کرده است. هم‌چنین، ضمن تطبیق ترجمۀ فارسی با متن اصلی، پیش‌نهادهایی برای بهبود ترجمه ارائه کرده‌ایم. روش تحلیل به‌کار بسته‌شده در این مقاله تفسیر انتقادی با رویکرد تطبیقی است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-9f6a7ce41d7f45aa883d5fa67c6194e9 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2383-1650 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-10-01 |
| publisher | Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS) |
| record_format | Article |
| series | پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی |
| spelling | doaj-art-9f6a7ce41d7f45aa883d5fa67c6194e92025-01-08T05:35:14ZfasInstitute for Humanities and Cultural Studies (IHCS)پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی2383-16502022-10-0122834336910.30465/crtls.2021.35379.21708289اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟رضا نجف زاده0استادیار گروه علوم و اندیشۀ سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایراناین مقاله به نقد و بررسی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید اختصاص دارد. پرسش محوری این است که اسپیواک چگونه نظریۀ ایدئولوژی و واسازی را در مطالعات فرودستان به‌کار می‌گیرد؟ دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: چه نقدهایی بر رویکرد اسپیواک می‌توان وارد کرد؟ ترجمۀ فارسی اثر تا چه میزان با متن اصلی انطباق دارد؟ در پاسخ، معتقدیم که اسپیواک در چهارچوب مطالعات تاریخ از پایین، یا تاریخ مردم عادی، به واسازی تاریخ‌نگاری دست می‌زند. موضوع محوری او نقد نظام نشانگانی فرودست‌ساز است. او مفاهیمی چون نظریۀ ایدئولوژی و آپاراتوس را درکنار مفاهیمی چون هویت تفاوت‌بنیاد به‌کار می‌برد و روان‌کاوی گراماتولوژیک و اقتصاد سیاسی را با هم پیوند می‌دهد. این نقطۀ قوّت کار اوست. اما نقدهای جدی‌ای نیز به پروژۀ او وارد است. برای نمونه، اسپیواک با اعلام ناتوانی فرودست در سخن‌گفتن و نیاز او به نمایندگی‌شدن راه تغییر و رهایی را مسدود می‌سازد. او با پیروی از ندای دریدا برای به‌سخن‌‌درآوردن فرودست از طریق نیروی مبهم درون خودمان راه نوعی شهود خلسه‌آور را می‌گشاید که به کارِ آزادگذاری نیروی خیال و ذوق زیبایی‌شناختی می‌آید. اسپیواک می‌خواست از طریق پیونددادن اقتصاد سیاسی بین‌الملل با هرمنوتیک متون مقدس، متون حقوقی و آموزشی و نقد ادبی مطالعات فرودستان را به نظریه‌ای عمومی بدل کند، اما بیش‌تر در همان قلمرو نقد ادبی حرکت کرده است. هم‌چنین، ضمن تطبیق ترجمۀ فارسی با متن اصلی، پیش‌نهادهایی برای بهبود ترجمه ارائه کرده‌ایم. روش تحلیل به‌کار بسته‌شده در این مقاله تفسیر انتقادی با رویکرد تطبیقی است.https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_8289_dca3ed4e6a152dc5dc0ffbe6dc6c6a8e.pdfمطالعات فرودستاننژاددانش و قدرتنظریۀ ایدئولوژیفمینسیم پسااستعماری |
| spellingShingle | رضا نجف زاده اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی مطالعات فرودستان نژاد دانش و قدرت نظریۀ ایدئولوژی فمینسیم پسااستعماری |
| title | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| title_full | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| title_fullStr | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| title_full_unstemmed | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| title_short | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو: بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| title_sort | اسپیواک و مطالعات فرودستان فراسوی فوکو بررسی انتقادی کتاب آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ |
| topic | مطالعات فرودستان نژاد دانش و قدرت نظریۀ ایدئولوژی فمینسیم پسااستعماری |
| url | https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_8289_dca3ed4e6a152dc5dc0ffbe6dc6c6a8e.pdf |
| work_keys_str_mv | AT rḍạnjfzạdh ạspywạḵwmṭạlʿạtfrwdstạnfrạswyfwḵwbrrsyạntqạdyḵtạbậyạfrwdstmytwạndskẖnbgwyd |