اثر روش‌های کاشت بر رشد، عملکرد و اجزای گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط خاک شور و کشت دیم
سالانه بخش وسیعی از اراضی قابل کشت کشور به کشت گندم اختصاص می‌یابد و بخش قابل توجهی از این اراضی شور می‌باشند و یا به‌دلیل آبیاری با آب‌های دارای املاح در معرض شوری قرار دارند. از طرفی، کشت گندم در بیشتر این راضی به‌صورت دیم انجام می-شود. در استان گلستان حدود 500 هزار هکتار از اراضی زراعی تحت تاثیر...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-09-01
|
| Series: | تولید گیاهان زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6721_eb84a8f37443910dbf99218c3691007c.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سالانه بخش وسیعی از اراضی قابل کشت کشور به کشت گندم اختصاص می‌یابد و بخش قابل توجهی از این اراضی شور می‌باشند و یا به‌دلیل آبیاری با آب‌های دارای املاح در معرض شوری قرار دارند. از طرفی، کشت گندم در بیشتر این راضی به‌صورت دیم انجام می-شود. در استان گلستان حدود 500 هزار هکتار از اراضی زراعی تحت تاثیر تنش شوری واقع شده‌اند و محدودیت بارش باران در این منطقه، بروز تنش خشکی در کاشت این محصولات را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. در این شرایط، وقوع دو تنش مهم شوری و خشکی بر رشد و عملکرد این گیاهان تاثیر‌گذار بوده و سبب کاهش رشد و عملکرد می‌شوند. از این‌رو، هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر روش کاشت بر رشد و عمکرد گندم در شرایط خاک شور و کشت دیم بود.این پژوهش در مزرعه‌ای واقع در روستای مرادبردی در سیمین‌شهر از توابع شهر گمیشان در استان گلستان در سال زراعی 99-1398 با متوسط بارندگی سالانه و فصل رشد در منطقه به‌ترتیب 402 و 362 میلی‌متر انجام شد. برای اجرای آزمایش از طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار روش کاشت و در 3 تکرار استفاده شد. طول هر کرت 6 متر و در هر کرت 7 خط کشت شد. کشت به‌صورت دستی در تاریخ 25 آبان صورت پذیرفت. مقدار بذر 180 کیلوگرم در هکتار و وزن هزار دانه بذرها 44 گرم و رقم گندم کشت شده قابوس بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل مقدار سطح برگ در مرحله گلدهی و در مرحله برداشت مؤلفه‌های ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد سنبله بارور در بوته، طول سنبله تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، مقدار کاه و کلش، مجموع ماده خشک، عملکرد دانه و شاخص برداشت بودند. تجزیه آماری داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS (version 9.4) صورت گرفت و مقایسه میانگین‌ها با آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد روش‌های کاشت در گندم در شرایط کشت دیم و خاک شور (حدود 12 دسی‌ریمنس بر متر) و بارندگی حدود 315 میلی‌متردر طول فصل رشد و نمو گندم می‌تواند بر صفات مهمی مانند شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، مقدار کاه و کلش، مجموع ماده خشک، عملکرد دانه، و شاخص برداشت ثاثیر معنی‌داری داشته باشد. نتایج مقایسه میانگین اثر روش‌های کاشت بر صفات مورد ارزیابی نشان داد که کاشت گندم به روش مسطح با فاصله ردیف 25 سانتی‌متر می‌تواند سبب افزایش شاخص سطح برگ، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، مقدار کاه و کلش، مقدار زیست توده، عملکرد دانه در هکتار و شاخص برداشت شد، از طرف دیگر، بیشترین ارتفاع بوته و شاخص برداشت در روش کاشت 3 (جوی و پشته‌ای با عرض 25 سانتی‌متر – فاصله‌ی بین ردیف‌های کشت 25 سانتی‌متر - کشت بر روی پشته) بدست آمد. همچنین روش کاشت 3 از نظر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و مقدار عملکرد دانه از نظر آماری اختلاف معنی‌داری با روش کاشت 2 نداشت.در مجموع به‌نظر می‌رسد که کاشت گندم در شرایط دیم، خاک شور (حدود 12 دسی‌زیمنس بر متر در زمان کاشت) و با بارندگی حدود 315 میلی‌متر در طول فصل رشد و نمو با روش کاشت مسطح با فاصله ردیف‌های 25 سانتی‌متر و کاشت بر روی پشته (تیمار 3)، می-تواند سبب رشد و عملکرد بهتر گندم نسبت به کاشت مسطح با فاصله ردیف‌های 5/12 سانتی‌متر (شاهد) و روش‌های کاشت 4 و 5 شود. البته برای توصییه نهایی بهتر آزمون اثر روش کاشت بر رشد و عملکرد گندم در این منطقه و سایر مناطق با بارندگی و میزان شوری متفاوت خاک تکرار شود. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-739X 2008-7403 |