EYLEMİNİN ÖZNESİ VEYA NESNESİ OLMASI BAĞLAMINDA İNSAN
İnsanın nasıl bir varlık olduğu, düşünce ve eylemlerini neye göre belirlediği, bu bağlamda ne ölçüde bir yetkinliğe sahip olduğu meselesi tarihi süreç içerisinde tartışma konusu yapılmış önemli problemlerden birisidir. Bu mesele özelinde insanı bütünüyle özgür, her türlü eylemini belirleme ve gerçek...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
2020-06-01
|
| Series: | İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1174128 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | İnsanın nasıl bir varlık olduğu, düşünce ve eylemlerini neye göre belirlediği, bu bağlamda ne ölçüde bir yetkinliğe sahip olduğu meselesi tarihi süreç içerisinde tartışma konusu yapılmış önemli problemlerden birisidir. Bu mesele özelinde insanı bütünüyle özgür, her türlü eylemini belirleme ve gerçekleştirme hususunda mutlak kudret sahibi görenler yanında; ona, eylem ve düşüncelerini tayin etme noktasında hiç bir rol veya inisiyatif vermeyen yaklaşımlar da olmuştur. Bu iki aşırı tutuma ilaveten insana eylemlerinde muhayyerlik tanıyan; ancak çeşitli faktörlerin (çevresel etkenler, varoluşsal kısıtlılıklar, inanca kaynaklık eden gücün kaderi elinde tuttuğuna dair kanaatler vs.) onun bu imkânını sınırlandırdığını veya yönlendirdiğini ileri süren ara bir tutumun varlığı da söz konusu olmuştur. İnsanın irade sahibi bir varlık olup olmadığı meselesi dolaylı olarak onun bir inanç, değer ve ahlak varlığı şeklinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorununu da gündeme getirmiştir. Öyle ki bu sorun düşünce geleneğinin kadim tartışma konuları arasında sürekli bir şekilde kendisine yer bulmuş, tüm canlılığı ile günümüze kadar taşınmıştır. Bu çalışmada konu, soruna ironik bir yaklaşım sergilemiş olan Mark Twain’in (1835-1910) “İnsan Nedir?” adlı kitabı özelinde ele alınmış ve böylece meselenin belli sınırlar dâhilinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Düşünce tarihi boyunca insan hakkında ileri sürülmüş belli birtakım yaklaşımlara örtük bazı göndermelerde bulunması ve bunun yanında insanı alışılagelmişten farklı bir perspektifle değerlendirmeye tabi tutmuş olması bu kitabın çalışmamız açısından bir referans noktası olarak tayin edilmesine sebep teşkil etmiştir. Bununla birlikte insana dair ileri sürülmüş farklı düşüncelerden de mümkün olduğu kadar istifade edilerek bir kısır döngünün vücut bulma riski önlenmeye çalışılmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 2149-0872 |