Wynajdywanie „narodowego miejsca” w polskich powieściach pouwłaszczeniowych
Tekst podejmuje próbę rekonstrukcji procesu równoległego wynajdywania wspólnoty narodowej i „narodowego miejsca” (Michael Billig) w polskich powieściach napisanych po reformach uwłaszczeniowych przeprowadzonych przez zaborców. Problem ten przedst...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Jagiellonian University Press
2025-06-01
|
| Series: | Wielogłos |
| Online Access: |
https://ejournals.eu/czasopismo/wieloglos/artykul/wynajdywanie-narodowego-miejsca-w-polskich-powiesciach-pouwlaszczeniowych
|
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Tekst podejmuje próbę rekonstrukcji procesu równoległego wynajdywania wspólnoty narodowej i „narodowego miejsca” (Michael Billig) w polskich powieściach napisanych po reformach uwłaszczeniowych przeprowadzonych przez zaborców. Problem ten przedstawiono ukazano w kontekście konfliktów na tle własności ziemskiej między ziemianami pochodzenia szlacheckiego a chłopami wyzwolonymi z poddaństwa wobec nich przez władze obcych państw. Fragmenty powieści Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza, Bolesława Prusa, Wacława Sieroszewskiego, Władysława Reymonta, Marii-Jehanne Wielopolskiej, Marii Rodziewicz, Kazimierza Laskowskiego i Franciszka Tuczyńskiego są interpretowane w odniesieniu do ustaleń na temat pouwłaszczeniowych relacji społecznych, dokonanych przez badaczy z nurtu ludowego: Adama Leszczyńskiego i Michała Rauszera. Wśród omówionych zjawisk literackich można znaleźć: przedstawianie majątków ziemskich jako abstrakcyjnej ojczyzny, unaradawianie terytorium dzięki wpisaniu weń treści historycznych i kulturowych oraz użycie motywu agrarnego jako dowodu na polskość elementów przyrody. Wątki „trzymania ziemi” w wybranych tekstach z lat 1874–1913 nierozerwalnie łączą się z pozytywistycznym postulatem pracy u podstaw, co prowadzi do wniosków o instrumentalnym wykorzystaniu dawnych poddanych polskich panów przez dyskurs narodowy.
|
|---|---|
| ISSN: | 1897-1962 2084-395X |