ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک
چکیدهسابقه و هدف: آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از چالش‌های مهم زیست محیطی است و می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی انسان و دام در سطح جهانی به‌وجود آورد. بسیاری از تکنیک‌های اصلاحی برای رفع آلودگی از خاک بسیار پرهزینه هستند و می-توانند بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز تأثیر منفی داشته باشند. استفاد...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2020-11-01
|
| Series: | مدیریت خاک و تولید پایدار |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejsms.gau.ac.ir/article_5314_87022f2968171bd2b5cf38de83e3241a.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846145071700770816 |
|---|---|
| author | وحیده مرجانی احمد گلچین سمانه عبداللهی |
| author_facet | وحیده مرجانی احمد گلچین سمانه عبداللهی |
| author_sort | وحیده مرجانی |
| collection | DOAJ |
| description | چکیدهسابقه و هدف: آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از چالش‌های مهم زیست محیطی است و می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی انسان و دام در سطح جهانی به‌وجود آورد. بسیاری از تکنیک‌های اصلاحی برای رفع آلودگی از خاک بسیار پرهزینه هستند و می-توانند بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز تأثیر منفی داشته باشند. استفاده از گیاهان زینتی بیش‌اندوز با زیست‌توده و جذب بالا روشی ابتکاری، اقتصادی و سازگار با محیط‌زیست برای اصلاح مکان‌های شهری و صنعتی آلوده به فلزات سنگین است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توانایی گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس برای پالایش خاک‌های آلوده به کادمیوم در استان زنجان در شرایط گلخانه صورت گرفت.مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نوع گیاه در سه سطح (گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus)) و شش سطح آلودگی خاک به کادمیوم (2/2، 2/12، 2/27، 2/52، 2/77 و 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) بودند که در سه تکرار اعمال شدند. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که غلظت بالای کادمیوم در خاک باعث کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در گیاهان مورد مطالعه گردید. به‌طوری‌که بالاترین سطح کادمیوم خاک (2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) موجب شد وزن تر اندام هوایی در گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس به‌ترتیب 77، 69 و 62 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش و همچنین غلظت کادمیوم در اندام هوایی گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس به‌ترتیب 40، 22 و 46 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یابد. بیش‌ترین مقدار جذب کادمیوم در کل زیست‌توده مربوط به گل همیشهبهار و کلم‌زینتی در تیمار 2/77 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک و در گیاه تاج‌خروس در تیمار 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک بود. مقدار محاسبه شده فاکتور انتقال در غلظت های مختلف کادمیوم خاک بیشتر از یک بود. در بیش‌ترین غلظت کادمیوم ( 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) مقدار فاکتور انتقال در گیاهان به-ترتیب در گل همیشهبهار > تاج‌خروس > کلم‌زینتی بود. میزان تجمع زیستی بخش هوایی در غلظت 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به‌ترتیب در گل همیشهبهار > تاج خروس > کلم‌زینتی بود. میزان تجمع زیستی ریشه در غلظت 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به‌ترتیب در تاج‌خروس > کلم‌زینتی > گل همیشهبهار بود. نتیجه‌گیری: نتایج آزمایش نشان داد که فاکتور انتقال در گیاهان مورد مطالعه (تاج خروس، همیشه بهار و کلم زینتی) بیشتر از یک بود و بیشتر از ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم کادمیوم در بافت خشک بخش هوایی آن‌ها وجود داشت. بنابراین می‌توان این گیاهان را از لحاظ جذب و انتقال فلز سنگین کادمیوم جزء گیاهان بیش‌اندوز طبقه‌بندی کرد که برای اصلاح خاک‌های آلوده به کادمیوم مناسب هستند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-66a0fc71cd274b9aae6d0c6a50774dbd |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1267 2322-1275 |
| language | fas |
| publishDate | 2020-11-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | مدیریت خاک و تولید پایدار |
| spelling | doaj-art-66a0fc71cd274b9aae6d0c6a50774dbd2024-12-02T06:31:43ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resourcesمدیریت خاک و تولید پایدار2322-12672322-12752020-11-011039511310.22069/ejsms.2021.17369.19245314ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاکوحیده مرجانی0احمد گلچین1سمانه عبداللهی2دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد ، گروه علوم خاک، دانشگاه زنجاناستاد، گروه علوم خاک، دانشگاه زنجان،دکتری، گروه علوم خاک، دانشگاه زنجانچکیدهسابقه و هدف: آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از چالش‌های مهم زیست محیطی است و می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی انسان و دام در سطح جهانی به‌وجود آورد. بسیاری از تکنیک‌های اصلاحی برای رفع آلودگی از خاک بسیار پرهزینه هستند و می-توانند بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز تأثیر منفی داشته باشند. استفاده از گیاهان زینتی بیش‌اندوز با زیست‌توده و جذب بالا روشی ابتکاری، اقتصادی و سازگار با محیط‌زیست برای اصلاح مکان‌های شهری و صنعتی آلوده به فلزات سنگین است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توانایی گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس برای پالایش خاک‌های آلوده به کادمیوم در استان زنجان در شرایط گلخانه صورت گرفت.مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نوع گیاه در سه سطح (گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus)) و شش سطح آلودگی خاک به کادمیوم (2/2، 2/12، 2/27، 2/52، 2/77 و 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) بودند که در سه تکرار اعمال شدند. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که غلظت بالای کادمیوم در خاک باعث کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در گیاهان مورد مطالعه گردید. به‌طوری‌که بالاترین سطح کادمیوم خاک (2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) موجب شد وزن تر اندام هوایی در گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس به‌ترتیب 77، 69 و 62 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش و همچنین غلظت کادمیوم در اندام هوایی گل همیشهبهار، کلم‌زینتی و تاج‌خروس به‌ترتیب 40، 22 و 46 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یابد. بیش‌ترین مقدار جذب کادمیوم در کل زیست‌توده مربوط به گل همیشهبهار و کلم‌زینتی در تیمار 2/77 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک و در گیاه تاج‌خروس در تیمار 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک بود. مقدار محاسبه شده فاکتور انتقال در غلظت های مختلف کادمیوم خاک بیشتر از یک بود. در بیش‌ترین غلظت کادمیوم ( 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک) مقدار فاکتور انتقال در گیاهان به-ترتیب در گل همیشهبهار > تاج‌خروس > کلم‌زینتی بود. میزان تجمع زیستی بخش هوایی در غلظت 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به‌ترتیب در گل همیشهبهار > تاج خروس > کلم‌زینتی بود. میزان تجمع زیستی ریشه در غلظت 2/102 میلی‌گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به‌ترتیب در تاج‌خروس > کلم‌زینتی > گل همیشهبهار بود. نتیجه‌گیری: نتایج آزمایش نشان داد که فاکتور انتقال در گیاهان مورد مطالعه (تاج خروس، همیشه بهار و کلم زینتی) بیشتر از یک بود و بیشتر از ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم کادمیوم در بافت خشک بخش هوایی آن‌ها وجود داشت. بنابراین می‌توان این گیاهان را از لحاظ جذب و انتقال فلز سنگین کادمیوم جزء گیاهان بیش‌اندوز طبقه‌بندی کرد که برای اصلاح خاک‌های آلوده به کادمیوم مناسب هستند.https://ejsms.gau.ac.ir/article_5314_87022f2968171bd2b5cf38de83e3241a.pdfکلمات کلیدی: آلودگی خاکفاکتور انتقالفاکتور تجمع زیستیفلزات سنگین |
| spellingShingle | وحیده مرجانی احمد گلچین سمانه عبداللهی ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک مدیریت خاک و تولید پایدار کلمات کلیدی: آلودگی خاک فاکتور انتقال فاکتور تجمع زیستی فلزات سنگین |
| title | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک |
| title_full | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک |
| title_fullStr | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک |
| title_full_unstemmed | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک |
| title_short | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار (Calendula officinalis)، کلم‌زینتی (Brassica oleracea) و گیاه تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) در استخراج کادمیوم از خاک |
| title_sort | ارزیابی پتانسیل گل همیشهبهار calendula officinalis ، کلم‌زینتی brassica oleracea و گیاه تاج‌خروس amaranthus retroflexus در استخراج کادمیوم از خاک |
| topic | کلمات کلیدی: آلودگی خاک فاکتور انتقال فاکتور تجمع زیستی فلزات سنگین |
| url | https://ejsms.gau.ac.ir/article_5314_87022f2968171bd2b5cf38de83e3241a.pdf |
| work_keys_str_mv | AT wḥydhmrjạny ạrzyạbyptạnsylglhmysẖhbhạrcalendulaofficinalisḵlmzyntybrassicaoleraceawgyạhtạjkẖrwsamaranthusretroflexusdrạstkẖrạjḵạdmywmạzkẖạḵ AT ạḥmdglcẖyn ạrzyạbyptạnsylglhmysẖhbhạrcalendulaofficinalisḵlmzyntybrassicaoleraceawgyạhtạjkẖrwsamaranthusretroflexusdrạstkẖrạjḵạdmywmạzkẖạḵ AT smạnhʿbdạllhy ạrzyạbyptạnsylglhmysẖhbhạrcalendulaofficinalisḵlmzyntybrassicaoleraceawgyạhtạjkẖrwsamaranthusretroflexusdrạstkẖrạjḵạdmywmạzkẖạḵ |