Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi
Muhammed b. Mûsa el-Hârizmî’nin 843 yılında kaleme aldığı el-Kitâbu’l Muhtasar fi Hisâbi’l Cebr ve’l Mukâbele isimli kitabı kısa bir süre önce ilk kez Türkçeye çevrildi. Bu çalışmada, söz konusu çeviriden hareketle, Hârizmî cebrinin metafizik ve semantik yorumlarını içeren felsefi bir değerlendirm...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Durmus Gunay
2021-12-01
|
| Series: | Üniversite Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2008507 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841527424479657984 |
|---|---|
| author | Tuğba Yavuz |
| author_facet | Tuğba Yavuz |
| author_sort | Tuğba Yavuz |
| collection | DOAJ |
| description | Muhammed b. Mûsa el-Hârizmî’nin 843 yılında kaleme aldığı el-Kitâbu’l Muhtasar fi Hisâbi’l Cebr ve’l Mukâbele isimli kitabı kısa bir süre önce ilk kez Türkçeye çevrildi. Bu çalışmada, söz konusu çeviriden hareketle, Hârizmî cebrinin metafizik ve semantik yorumlarını içeren felsefi bir değerlendirmesi sunulmuştur. Hârizmî, cebirsel denklemlerin çözümünde geometrik modelleme yaparak anlamsal bir zemine bağlı kalmış ve irrasyonel sayılara denklem çözümlerinde yer verirken, negatif kökleri bulmayı bilinçli bir şekilde tercih etmemiştir. Hârizmî’nin kendi cebir sistemini inşa ederken benimsediği bu yaklaşım ve kullandığı yöntem, matematiği nasıl bir metafizik ve semantik zeminde yaptığına dair ipuçları verir. Bu ipuçları, yalnızca genel itibariyle cebir ya da Hârizmî cebri için değil, mümkün ve imkansız dünyalar semantiği ya da nesne kuramına ilişkin farklı yaklaşımların önemli bir yer tuttuğu çağdaş felsefe ve mantık tartışmaları açısından da son derece önemlidir. Günümüz tartışmalarına ışık tutabilmesi ve farklı yorumlara kapı aralamak amacıyla, Hârizmî ve cebrinin genel özellikleri, matematik ve metafizik ilişkisi ve Hârizmî cebrinin metafizik ve semantik temellerinden yola çıkarak güncel nesne tartışmaları bağlamındaki değerlendirmesi bu çalışmanın ana teması olacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-580e5284a83b4b598397f440bbc69ccc |
| institution | Kabale University |
| issn | 2636-7459 |
| language | English |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Durmus Gunay |
| record_format | Article |
| series | Üniversite Araştırmaları Dergisi |
| spelling | doaj-art-580e5284a83b4b598397f440bbc69ccc2025-01-15T14:25:05ZengDurmus GunayÜniversite Araştırmaları Dergisi2636-74592021-12-014Özel Sayı495810.32329/uad.10043701214Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan DeğerlendirmesiTuğba Yavuz0https://orcid.org/0000-0001-8405-7845İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, EDEBİYAT FAKÜLTESİ, EDEBİYAT (DR)Muhammed b. Mûsa el-Hârizmî’nin 843 yılında kaleme aldığı el-Kitâbu’l Muhtasar fi Hisâbi’l Cebr ve’l Mukâbele isimli kitabı kısa bir süre önce ilk kez Türkçeye çevrildi. Bu çalışmada, söz konusu çeviriden hareketle, Hârizmî cebrinin metafizik ve semantik yorumlarını içeren felsefi bir değerlendirmesi sunulmuştur. Hârizmî, cebirsel denklemlerin çözümünde geometrik modelleme yaparak anlamsal bir zemine bağlı kalmış ve irrasyonel sayılara denklem çözümlerinde yer verirken, negatif kökleri bulmayı bilinçli bir şekilde tercih etmemiştir. Hârizmî’nin kendi cebir sistemini inşa ederken benimsediği bu yaklaşım ve kullandığı yöntem, matematiği nasıl bir metafizik ve semantik zeminde yaptığına dair ipuçları verir. Bu ipuçları, yalnızca genel itibariyle cebir ya da Hârizmî cebri için değil, mümkün ve imkansız dünyalar semantiği ya da nesne kuramına ilişkin farklı yaklaşımların önemli bir yer tuttuğu çağdaş felsefe ve mantık tartışmaları açısından da son derece önemlidir. Günümüz tartışmalarına ışık tutabilmesi ve farklı yorumlara kapı aralamak amacıyla, Hârizmî ve cebrinin genel özellikleri, matematik ve metafizik ilişkisi ve Hârizmî cebrinin metafizik ve semantik temellerinden yola çıkarak güncel nesne tartışmaları bağlamındaki değerlendirmesi bu çalışmanın ana teması olacaktır. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2008507hârizmîhârizmîcebirmodal mantıksemantikmetafizikal-khwarizmialgebramodal logicsemanticmetaphysics |
| spellingShingle | Tuğba Yavuz Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi Üniversite Araştırmaları Dergisi hârizmî hârizmî cebir modal mantık semantik metafizik al-khwarizmi algebra modal logic semantic metaphysics |
| title | Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi |
| title_full | Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi |
| title_fullStr | Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi |
| title_full_unstemmed | Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi |
| title_short | Cebrin Semantiği: Hârizmî Cebrinin Felsefi Açıdan Değerlendirmesi |
| title_sort | cebrin semantigi harizmi cebrinin felsefi acidan degerlendirmesi |
| topic | hârizmî hârizmî cebir modal mantık semantik metafizik al-khwarizmi algebra modal logic semantic metaphysics |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2008507 |
| work_keys_str_mv | AT tugbayavuz cebrinsemantigiharizmicebrininfelsefiacıdandegerlendirmesi |