بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa)
سابقه و هدف: کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده‌ی تاج‌خروسیان، گیاهی با قدمتی بیش از 5000 سال، بومی منطقه آند در بولیوی، شیلی و پرو و دارای دانه‌های گرد و ریز است. کینوا در ترکیبات مختلف غذایی بعنوان غذا استفاده می‌شود، همچنین نحوه طبخ دانه‌های آن بصورت پلو مشابه برنج بوده و در کشورهای آمر...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2015-08-01
|
| Series: | تولید گیاهان زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejcp.gau.ac.ir/article_2520_1b57bd91f591bd6c9b0fee85d4dbf589.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846144712828780544 |
|---|---|
| author | سید ابراهیم سیفتی سیده ساناز رمضان پور حسن سلطانلو معصومه صالحی نیازعلی سپهوند |
| author_facet | سید ابراهیم سیفتی سیده ساناز رمضان پور حسن سلطانلو معصومه صالحی نیازعلی سپهوند |
| author_sort | سید ابراهیم سیفتی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده‌ی تاج‌خروسیان، گیاهی با قدمتی بیش از 5000 سال، بومی منطقه آند در بولیوی، شیلی و پرو و دارای دانه‌های گرد و ریز است. کینوا در ترکیبات مختلف غذایی بعنوان غذا استفاده می‌شود، همچنین نحوه طبخ دانه‌های آن بصورت پلو مشابه برنج بوده و در کشورهای آمریکای جنوبی بنام برنج اینکا معروف است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر کینوا موجب مقایسه آن توسط سازمان خواروبار جهانی با شیر خشک گردیده است. باتوجه به کارایی‌ها و قابلیت تحمل کینوا به شوری و خشکی، مهمترین عاملی که کینوا را مناسب برای کشت در مناطق خشک و بیابانی مستعد کشت، می‌نماید، زودرسی آن است، چراکه در انتهای دوره رشد، خشکی یک مشکل مهم برای کینوا محسوب می‌شود، زودرسی یک استراتژی مهم برای کاهش اثرات آن است.مواد و روش‌ها: جهت شناسایی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا و زودرس از بین ژنوتیپهای موجود، 5 ژنوتیپ گیاه جدید کینوا شامل ژنوتیپهای Ames13737، Ames13724، PI634919، PI510550 و PI665272 که از طریق مرکز ملی تحقیقات شوری یزد تهیه شده بودند، در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار کشت و صفات مختلف مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد (وزن هزاردانه، ارتفاع گیاه، طول ساقه، تعداد خوشه در گل‌آذین اصلی، قطر ساقه) و زودرسی (روز تا جوانه‌زنی، روز تا چهار برگی، روز تا تشکیل گل‌آذین، روز تا مرحله رنگی شدن گل-آذین، روز تا گرده افشانی، زمان شیری شدن بذر، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک) مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد ژنوتیپ‌ها برای 6 صفت از 12 صفت اندازه‌گیری شده دارای تفاوت معنی‌داری بود. براساس ضرایب همبستگی، بیشترین سطح همبستگی مثبت معنی‌دار بین روز تا ظهور و روز تا رنگی‌شدن گل‌آذین می‌باشد. نتایج ماتریس فاصله اقلیدسی نشان داد ژنوتیپ QA1 با QP1 و نیز QA1، QA2 و QP1 با یکدیگر کمترین و ژنوتیپ QA1 با QP3 بیشترین فاصله ژنتیکی را داشت. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی، 3 مؤلفه را مشخص نمود که در مجموع 6/96 درصد از تنوع موجود در بین داده‌ها را توجیه نمود. مؤلفه اول (عملکرد) 5/45 درصد، مؤلفه دوم (جوانه‌زنی)، 4/40 درصد و مؤلفه سوم (ارتفاع)، 7/10 درصد از کل واریانس داده‌ها را توجیه نمود.نتیجه‌گیری: براساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، دو صفت وزن هزاردانه و روز تا شیری شدن به عنوان مهمترین صفات موثر بر انتخاب ژنوتیپهای کینوا جهت اصلاح ژنوتیپهای زودرس و با عملکرد بیشتر، شناسایی شدند. براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز مشخص گردید که ژنوتیپهای QA1، QA2 و QP1 به عنوان سه ژنوتیپ مناسب در برنامه‌های اصلاح بذر و ژنوتیپ QP2 که صفات رویشی در آن حایز اهمیت بود، می‌تواند به عنوان ژنوتیپ مناسب جهت برنامه‌های علوفه‌ای در نظر گرفته شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-41a0edaa15d5490dbb01cf7b0737faea |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-739X 2008-7403 |
| language | fas |
| publishDate | 2015-08-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | تولید گیاهان زراعی |
| spelling | doaj-art-41a0edaa15d5490dbb01cf7b0737faea2024-12-02T06:56:18ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resourcesتولید گیاهان زراعی2008-739X2008-74032015-08-01821531692520بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa)سید ابراهیم سیفتی0سیده ساناز رمضان پور1حسن سلطانلو2معصومه صالحی3نیازعلی سپهوند4دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاندانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاندانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانمرکز ملی تحقیقات شوری یزدموسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرجسابقه و هدف: کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده‌ی تاج‌خروسیان، گیاهی با قدمتی بیش از 5000 سال، بومی منطقه آند در بولیوی، شیلی و پرو و دارای دانه‌های گرد و ریز است. کینوا در ترکیبات مختلف غذایی بعنوان غذا استفاده می‌شود، همچنین نحوه طبخ دانه‌های آن بصورت پلو مشابه برنج بوده و در کشورهای آمریکای جنوبی بنام برنج اینکا معروف است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر کینوا موجب مقایسه آن توسط سازمان خواروبار جهانی با شیر خشک گردیده است. باتوجه به کارایی‌ها و قابلیت تحمل کینوا به شوری و خشکی، مهمترین عاملی که کینوا را مناسب برای کشت در مناطق خشک و بیابانی مستعد کشت، می‌نماید، زودرسی آن است، چراکه در انتهای دوره رشد، خشکی یک مشکل مهم برای کینوا محسوب می‌شود، زودرسی یک استراتژی مهم برای کاهش اثرات آن است.مواد و روش‌ها: جهت شناسایی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا و زودرس از بین ژنوتیپهای موجود، 5 ژنوتیپ گیاه جدید کینوا شامل ژنوتیپهای Ames13737، Ames13724، PI634919، PI510550 و PI665272 که از طریق مرکز ملی تحقیقات شوری یزد تهیه شده بودند، در سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار کشت و صفات مختلف مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد (وزن هزاردانه، ارتفاع گیاه، طول ساقه، تعداد خوشه در گل‌آذین اصلی، قطر ساقه) و زودرسی (روز تا جوانه‌زنی، روز تا چهار برگی، روز تا تشکیل گل‌آذین، روز تا مرحله رنگی شدن گل-آذین، روز تا گرده افشانی، زمان شیری شدن بذر، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک) مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد ژنوتیپ‌ها برای 6 صفت از 12 صفت اندازه‌گیری شده دارای تفاوت معنی‌داری بود. براساس ضرایب همبستگی، بیشترین سطح همبستگی مثبت معنی‌دار بین روز تا ظهور و روز تا رنگی‌شدن گل‌آذین می‌باشد. نتایج ماتریس فاصله اقلیدسی نشان داد ژنوتیپ QA1 با QP1 و نیز QA1، QA2 و QP1 با یکدیگر کمترین و ژنوتیپ QA1 با QP3 بیشترین فاصله ژنتیکی را داشت. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی، 3 مؤلفه را مشخص نمود که در مجموع 6/96 درصد از تنوع موجود در بین داده‌ها را توجیه نمود. مؤلفه اول (عملکرد) 5/45 درصد، مؤلفه دوم (جوانه‌زنی)، 4/40 درصد و مؤلفه سوم (ارتفاع)، 7/10 درصد از کل واریانس داده‌ها را توجیه نمود.نتیجه‌گیری: براساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، دو صفت وزن هزاردانه و روز تا شیری شدن به عنوان مهمترین صفات موثر بر انتخاب ژنوتیپهای کینوا جهت اصلاح ژنوتیپهای زودرس و با عملکرد بیشتر، شناسایی شدند. براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز مشخص گردید که ژنوتیپهای QA1، QA2 و QP1 به عنوان سه ژنوتیپ مناسب در برنامه‌های اصلاح بذر و ژنوتیپ QP2 که صفات رویشی در آن حایز اهمیت بود، می‌تواند به عنوان ژنوتیپ مناسب جهت برنامه‌های علوفه‌ای در نظر گرفته شود.https://ejcp.gau.ac.ir/article_2520_1b57bd91f591bd6c9b0fee85d4dbf589.pdfکینواصفات مورفوفنولوژیکتجزیه خوشه ایتجزیه به مؤلفه های اصلی |
| spellingShingle | سید ابراهیم سیفتی سیده ساناز رمضان پور حسن سلطانلو معصومه صالحی نیازعلی سپهوند بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) تولید گیاهان زراعی کینوا صفات مورفوفنولوژیک تجزیه خوشه ای تجزیه به مؤلفه های اصلی |
| title | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) |
| title_full | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) |
| title_fullStr | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) |
| title_full_unstemmed | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) |
| title_short | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا (Chenopodium quinoa) |
| title_sort | بررسی برخی صفات مورفوفنولوژیک مرتبط با عملکرد و زودرسی در ارقام اصلاح شده کینوا chenopodium quinoa |
| topic | کینوا صفات مورفوفنولوژیک تجزیه خوشه ای تجزیه به مؤلفه های اصلی |
| url | https://ejcp.gau.ac.ir/article_2520_1b57bd91f591bd6c9b0fee85d4dbf589.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sydạbrạhymsyfty brrsybrkẖyṣfạtmwrfwfnwlwzẖyḵmrtbṭbạʿmlḵrdwzwdrsydrạrqạmạṣlạḥsẖdhḵynwạchenopodiumquinoa AT sydhsạnạzrmḍạnpwr brrsybrkẖyṣfạtmwrfwfnwlwzẖyḵmrtbṭbạʿmlḵrdwzwdrsydrạrqạmạṣlạḥsẖdhḵynwạchenopodiumquinoa AT ḥsnslṭạnlw brrsybrkẖyṣfạtmwrfwfnwlwzẖyḵmrtbṭbạʿmlḵrdwzwdrsydrạrqạmạṣlạḥsẖdhḵynwạchenopodiumquinoa AT mʿṣwmhṣạlḥy brrsybrkẖyṣfạtmwrfwfnwlwzẖyḵmrtbṭbạʿmlḵrdwzwdrsydrạrqạmạṣlạḥsẖdhḵynwạchenopodiumquinoa AT nyạzʿlysphwnd brrsybrkẖyṣfạtmwrfwfnwlwzẖyḵmrtbṭbạʿmlḵrdwzwdrsydrạrqạmạṣlạḥsẖdhḵynwạchenopodiumquinoa |