İbn Cinnî’nin el-Muhteseb Adlı Eserindeki Kıraatlerin Arap Diliyle İlişkisi
İbn Cinnî’nin el-Muhteseb fî tebyîni vücûhi şevâzzi’l-kırâât ve’l-îzâhi anhâ isimli kitabı, şâz kıraatler konusunda yazılan en kapsamlı eserlerden birisidir. İbn Cinnî, eserinde kıraat-i seb‘a dışında bırakılarak şâz kategorisinde değerlendirilen okuyuşları ve onların hüccet...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Çankırı Karatekin University
2024-12-01
|
| Series: | Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.61216/darulhadisdergisi.1524104 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | İbn Cinnî’nin el-Muhteseb fî tebyîni vücûhi şevâzzi’l-kırâât ve’l-îzâhi anhâ isimli kitabı, şâz kıraatler konusunda yazılan en kapsamlı eserlerden birisidir. İbn Cinnî, eserinde kıraat-i seb‘a dışında bırakılarak şâz kategorisinde değerlendirilen okuyuşları ve onların hüccetlerini nakletmiştir. Müellif, şâz olarak nitelenen bu okuyuşların sahîh bir senede dayandığını, belağat ve fesahat bakımından kıraat-i seb‘a’ya denk olduğunu ortaya çıkarmak amacıyla bu eseri yazdığını belirtmiştir. Bu bağlamda el-Muhteseb’in şâz kıraatlerin hücceti niteliğinde alanında yazılmış ilk eserlerden biri olduğu söylenilebilir. Müellif, Arap dilindeki ilmi gücünü bu eserinde kullanarak kıraatlerin tevcihinde Arap şiiri ve kelamından, lehçelerden, sarf ve nahiv gibi Arap dili kaidelerinden çokça faydalanmıştır. Bu bağlamda naklettiği kıraatlerin çoğunluğunun dilsel hüccetlerle izah edildiği tespit edilmiştir. İbn Cinnî ayrıca kıyas, illet, delil gibi dil kaidelerinin tespitinde rol oynayan ilkeler bağlamında kıraatlerden yararlanmış ve kıraat vecihlerinden kaynaklanan belâğî manaları ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Bu çalışmada sarf, nahiv ve lügat alanında otorite olarak kabul edilen İbn Cinnî’nin bu ilmi birikimini kıraat-Arap dili çerçevesinde şâz kıraatlerin tevcihinde nasıl kullandığı örneklerle izah edilmiştir. |
|---|---|
| ISSN: | 2792-0755 |