کارکردهای زبانی و بلاغی در اشعار انوری
دیوان انوری از جهات مختلفی، به‌خصوص از نظر سبکی و چگونگی کاربرد زبان، حائز اهمیت و توجّه است. سروده‌‌های او در پنج قالب قصیده، قطعه، غزل، مثنوی و رباعی هستند و آنچه در دیوان وی جلب نظر می‌کند، تفاوت زبانی و شیوۀ بیان او در انواع و قالب‌های مختلف ادبی است؛ از این رو، با وجود اینکه در مجموع اشعار او،...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Semnan University
2023-01-01
|
| Series: | مطالعات زبانی و بلاغی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://rhetorical.semnan.ac.ir/article_7482_e953343cf03593689901e0d9bd9c1507.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | دیوان انوری از جهات مختلفی، به‌خصوص از نظر سبکی و چگونگی کاربرد زبان، حائز اهمیت و توجّه است. سروده‌‌های او در پنج قالب قصیده، قطعه، غزل، مثنوی و رباعی هستند و آنچه در دیوان وی جلب نظر می‌کند، تفاوت زبانی و شیوۀ بیان او در انواع و قالب‌های مختلف ادبی است؛ از این رو، با وجود اینکه در مجموع اشعار او، مشابهت‌های فکری و زبانی مشهود است، باید ویژگی‌های سبکی شعر او را در هر قالب، به‌طور جداگانه بررسی کرد. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و ارائۀ نمونه‌هایی از اشعار مندرج در دیوان انوری، به تفاوت‌های سبکی و زبانی وی در قالب‌ها و موضوعات شعری و متناسب با مخاطب‌های متفاوت پرداخته است. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل ویژگی‌های سبکی اشعار انوری نشان می‌دهد او متناسب با موضوع، قالب، ممدوح و مخاطب، شگردهای زبانی و ادبی متفاوتی را به‌کار برده است. به‌طور کلّی، شعر انوری را در چهار نوع زبانی می‌توان بررسی کرد: 1. زبان متناسب با شعر درباری و مدحی 2. زبان متناسب با پند و اندرز؛ 3. زبان عامیانه 4. زبان تغزّلی و عاشقانه. با قضاوتی منصفانه و دقّت در اشعار انوری، ثابت می‌شود که وی از عهدۀ تنوّع قالب‌ها و مضامین و به تناسب آن‌ها، تنوّع زبان و بیان، به‌خوبی برآمده است، لفظ و معنا را متناسب با یکدیگر آورده و برای القای هرچه بهتر ظرایف معنایی، بهترین بهره را از امکانات موجود در زبان برده است. انوری با بهره‌گیری از علوم مختلف، همچون طب، نجوم و منطق و در عین حال، نزدیک‌شدن به زبان عامۀ مردم، تجدّدی در زبان شعر به‌وجود آورده است. دیوان شعر او هم تصویری تمام‌قد از شعر درباری و مطابق مقام ممدوح عرضه می‌کند و هم در سطح عموم مردم زمان خود و متناسب با فهم آن‌ها اشعاری دارد و هم متناسب با حال‌وهوای معشوق و آیین دلدادگی، ابیات مسحورکننده‌ای را شامل می‌شود. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-9570 2717-090X |