Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
Hz. Mûsâ-Hızır kıssası nâsir ve şairler tarafından farklı yüzyıllarda, farklı coğrafyalarda kısmî farklarla defaatle anlatılıp aktarılmıştır. Makalenin esas konusunu teşkil eden Süleymaniye Kütüphanesi Bağdatlı Vehbi Efendi 1616-002 numarada Kerîm adına kayıtlı 58 beyitlik k...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Van Yuzuncu Yıl University
2024-09-01
|
| Series: | Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.53568/yyusbed.1516295 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545339824242688 |
|---|---|
| author | Nilgün Büyüker Güngör |
| author_facet | Nilgün Büyüker Güngör |
| author_sort | Nilgün Büyüker Güngör |
| collection | DOAJ |
| description |
Hz. Mûsâ-Hızır kıssası nâsir ve şairler tarafından farklı yüzyıllarda, farklı coğrafyalarda kısmî farklarla defaatle anlatılıp aktarılmıştır. Makalenin esas konusunu teşkil eden Süleymaniye Kütüphanesi Bağdatlı Vehbi Efendi 1616-002 numarada Kerîm adına kayıtlı 58 beyitlik kısa manzume de bu kıssanın bir varyantı olarak değerlendirilebilir. Manzume, Hz. Mûsâ’nın Allah’a yalvararak “zulüm görünümlü adaletin hikmetini” bilmek istemesiyle başlar. Bunun üzerine Hz. Musa bir çeşmede üç kişinin başından geçen bazı olaylara şahit olur. Çeşmenin başına önce bir süvari gelir, yıkanıp giderken kesesini orada unutur. Sonra bir çocuk gelir, keseyi bularak evine götürür. Süvari kesesi için döndüğünde çeşmede kör bir adam görür, kesesini ondan ister. Tartışırlar, süvari körü öldürür. Hz. Mûsâ, yaşananların esrarını öğrenmek ister. Gelen vahiyle anlaşılır ki çocuğun babası süvarinin yanında bir süre çalışmış, lakin parasını alamadan ölmüştür. Çocuğun götürdüğü kesede babasının ücreti vardır. Kör, kör olmadan önce süvarinin babasını öldürmüştür. Yani kör adamın öldürülmesi kısastır. Kıssanın devamında “hisse” olarak ise Allah’ın adaletini kulun her zaman akıl ve kıyasla anlayamayacağı, zulüm olarak görünen birçok işin aslında Allah’ın adilane hükmü olduğu minvalinde mesajlar verilmektedir. Kerîm, kurgusal yapısı ve taşıdığı mesajlarla Hz. Mûsâ-Hızır(?) kıssasına benzeyen bu kıssayı açıkça Câmî’nin Sübhatü’l-Ebrâr’ından aldığını bildirmektedir. Kıssanın kaynağına dair yapılan araştırmalarda ise hikâyenin Sübhatü’l-Ebrâr’dan daha önce Yahudi kutsal metinlerinde geçtiği görülmüştür. |
| format | Article |
| id | doaj-art-2d4b3719003f4fada4d89a5d1ea15075 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1302-6879 |
| language | English |
| publishDate | 2024-09-01 |
| publisher | Van Yuzuncu Yıl University |
| record_format | Article |
| series | Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj-art-2d4b3719003f4fada4d89a5d1ea150752025-01-12T07:34:27ZengVan Yuzuncu Yıl UniversityYüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi1302-68792024-09-016516918210.53568/yyusbed.1516295 Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi Nilgün Büyüker Güngör0https://orcid.org/0000-0002-7109-007XDUZCE UNIVERSITY Hz. Mûsâ-Hızır kıssası nâsir ve şairler tarafından farklı yüzyıllarda, farklı coğrafyalarda kısmî farklarla defaatle anlatılıp aktarılmıştır. Makalenin esas konusunu teşkil eden Süleymaniye Kütüphanesi Bağdatlı Vehbi Efendi 1616-002 numarada Kerîm adına kayıtlı 58 beyitlik kısa manzume de bu kıssanın bir varyantı olarak değerlendirilebilir. Manzume, Hz. Mûsâ’nın Allah’a yalvararak “zulüm görünümlü adaletin hikmetini” bilmek istemesiyle başlar. Bunun üzerine Hz. Musa bir çeşmede üç kişinin başından geçen bazı olaylara şahit olur. Çeşmenin başına önce bir süvari gelir, yıkanıp giderken kesesini orada unutur. Sonra bir çocuk gelir, keseyi bularak evine götürür. Süvari kesesi için döndüğünde çeşmede kör bir adam görür, kesesini ondan ister. Tartışırlar, süvari körü öldürür. Hz. Mûsâ, yaşananların esrarını öğrenmek ister. Gelen vahiyle anlaşılır ki çocuğun babası süvarinin yanında bir süre çalışmış, lakin parasını alamadan ölmüştür. Çocuğun götürdüğü kesede babasının ücreti vardır. Kör, kör olmadan önce süvarinin babasını öldürmüştür. Yani kör adamın öldürülmesi kısastır. Kıssanın devamında “hisse” olarak ise Allah’ın adaletini kulun her zaman akıl ve kıyasla anlayamayacağı, zulüm olarak görünen birçok işin aslında Allah’ın adilane hükmü olduğu minvalinde mesajlar verilmektedir. Kerîm, kurgusal yapısı ve taşıdığı mesajlarla Hz. Mûsâ-Hızır(?) kıssasına benzeyen bu kıssayı açıkça Câmî’nin Sübhatü’l-Ebrâr’ından aldığını bildirmektedir. Kıssanın kaynağına dair yapılan araştırmalarda ise hikâyenin Sübhatü’l-Ebrâr’dan daha önce Yahudi kutsal metinlerinde geçtiği görülmüştür.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.53568/yyusbed.1516295 |
| spellingShingle | Nilgün Büyüker Güngör Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| title |
Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
|
| title_full |
Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
|
| title_fullStr |
Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
|
| title_full_unstemmed |
Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
|
| title_short |
Hz. Mûsâ-Hızır Kıssasının Bir Varyantı: Kerîm’in Zulüm Görünümlü Adalet Manzumesi
|
| title_sort | hz musa hizir kissasinin bir varyanti kerim in zulum gorunumlu adalet manzumesi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.53568/yyusbed.1516295 |
| work_keys_str_mv | AT nilgunbuyukergungor hzmusahızırkıssasınınbirvaryantıkeriminzulumgorunumluadaletmanzumesi |