ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن)
سابقه و هدف: استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری به دلیل افزایش راندمان و بهره‌وری مصرف آب یک راهکار اساسی سازگار با شرایط کم‌آبی می‌باشد. استفاده از روش مناسب آبیاری برای حفظ امنیت غذایی و کاهش آب مورد نیاز، در مقیاس جهانی مطرح می‌باشد. از دیگر اهداف اجرای این سامانه‌ها می‌توان به حفاظت کمی و کیفی من...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-06-01
|
| Series: | پژوهش‌های حفاظت آب و خاک |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwsc.gau.ac.ir/article_6169_a0af6b4f377ec9d96c0ea8f5faea4502.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846142761301966848 |
|---|---|
| author | سید محمدرضا حسینی وردنجانی مجتبی خوش روش مسعود پورغلام آمیجی فاطمه آتشخوار غلامرضا شماعی |
| author_facet | سید محمدرضا حسینی وردنجانی مجتبی خوش روش مسعود پورغلام آمیجی فاطمه آتشخوار غلامرضا شماعی |
| author_sort | سید محمدرضا حسینی وردنجانی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری به دلیل افزایش راندمان و بهره‌وری مصرف آب یک راهکار اساسی سازگار با شرایط کم‌آبی می‌باشد. استفاده از روش مناسب آبیاری برای حفظ امنیت غذایی و کاهش آب مورد نیاز، در مقیاس جهانی مطرح می‌باشد. از دیگر اهداف اجرای این سامانه‌ها می‌توان به حفاظت کمی و کیفی منابع آب و خاک و پایداری تولید محصولات کشاورزی اشاره نمود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق به ارزیابی فنی و هیدرولیکی هفت سامانه نوین آبیاری (تلفیقی، بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک و قطره‌ای) اجراشده در شهرستان‌های شهرکرد، بن و سامان در استان چهارمحال و بختیاری پرداخته شد. برای ارزیابی سامانه‌های تلفیقی و بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین (PELQ)، راندمان کاربرد آب در ربع پایین (AELQ) در دو مقیاس بلوک مورد آزمایش و کل سامانه محاسبه گردید. برای ارزیابی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای نیز شاخص‌های یکنواختی پخش آب در کل سامانه (EU)، راندمان پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین سامانه (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین سامانه (AELQ) محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقدار شاخص‌های CU، DU، PELQ، AELQ برای بلوک مورد آزمایش در سامانه‌های آبیاری تلفیقی و کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک برابر با 68.6، 59.38، 46.85 و 58.56 و برای خود سامانه 67.01، 58.48، 54.2 و 56.5 محاسبه گردید. همچنین مقادیر شاخص‌های EU، PELQ و AELQ برای سامانه آبیاری قطره‌ای برابر با 55.62، 51.91 و 53.83 به دست آمد. نتایج نشان داد که سامانه‌های فوق از زیرساخت خوبی برخوردار بوده‌اند و بیشترین مشکلات مربوط به فاز بهره‌برداری و نگهداری این سامانه‌ها توسط بهره‌برداران می‌باشد.نتیجه‌گیری: مشکلات اصلی این سامانه‌ها که منجر به کاهش معیارهای ارزیابی عملکرد شده است، شامل کم‌آبیاری، عدم دانش کافی بهره‌برداران و عدم آموزش در خصوص نحوه استفاده صحیح از سامانه (تنظیم فشار، بازدیدهای دوره‌ای از سامانه، بهره‌برداری صحیح و اصولی و غیره)، تغییر دور آبیاری، استفاده از تعداد آبپاش بیشتر و تغییرات فشار زیاد و توزیع غیریکنواخت آن در سامانه، عدم رعایت الگوی کشت پیشنهادی مطابق با دفترچه طرح و استفاده از قطره‌چکان نامناسب می‌باشند. بنابراین با توجه به بررسی همه‌جانبه پیشنهاد می‌شود در مزارع با تغییر نوع سامانه از سنتی به روش‌های نوین، دوره‌های آموزشی برای بهره‌برداران گذاشته شود و مزارعی که از نظر بهره‌برداری در حد مطلوب می‌باشند، شناسایی و مورد بازدید برای سایرین قرار داده شوند. همچنین در مزارع با سطوح بالا تعاونی بهره‌برداری تشکیل شود تا نظام خرده مالکیت از بین رود و این امر باعث می‌گردد تا الگوی کشت نیز تا حد مطلوبی رعایت گردد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-19bc3a18e90046ff86a80c8538e3ecda |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2069 2322-2794 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | پژوهش‌های حفاظت آب و خاک |
| spelling | doaj-art-19bc3a18e90046ff86a80c8538e3ecda2024-12-03T04:55:40ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resourcesپژوهش‌های حفاظت آب و خاک2322-20692322-27942022-06-01292698910.22069/jwsc.2022.20247.35586169ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن)سید محمدرضا حسینی وردنجانی0مجتبی خوش روش1مسعود پورغلام آمیجی2فاطمه آتشخوار3غلامرضا شماعی4دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریدانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.دانش‌آموخته کارشناسی ارشد سازه‌های آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد.دانش‌آموخته کارشناسی ارشد آبیاری زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه صنعتی اصفهان و رئیس اداره مهندسی زراعی، سازمان جهاد کشاورزی،سابقه و هدف: استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری به دلیل افزایش راندمان و بهره‌وری مصرف آب یک راهکار اساسی سازگار با شرایط کم‌آبی می‌باشد. استفاده از روش مناسب آبیاری برای حفظ امنیت غذایی و کاهش آب مورد نیاز، در مقیاس جهانی مطرح می‌باشد. از دیگر اهداف اجرای این سامانه‌ها می‌توان به حفاظت کمی و کیفی منابع آب و خاک و پایداری تولید محصولات کشاورزی اشاره نمود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق به ارزیابی فنی و هیدرولیکی هفت سامانه نوین آبیاری (تلفیقی، بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک و قطره‌ای) اجراشده در شهرستان‌های شهرکرد، بن و سامان در استان چهارمحال و بختیاری پرداخته شد. برای ارزیابی سامانه‌های تلفیقی و بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین (PELQ)، راندمان کاربرد آب در ربع پایین (AELQ) در دو مقیاس بلوک مورد آزمایش و کل سامانه محاسبه گردید. برای ارزیابی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای نیز شاخص‌های یکنواختی پخش آب در کل سامانه (EU)، راندمان پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین سامانه (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین سامانه (AELQ) محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقدار شاخص‌های CU، DU، PELQ، AELQ برای بلوک مورد آزمایش در سامانه‌های آبیاری تلفیقی و کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک برابر با 68.6، 59.38، 46.85 و 58.56 و برای خود سامانه 67.01، 58.48، 54.2 و 56.5 محاسبه گردید. همچنین مقادیر شاخص‌های EU، PELQ و AELQ برای سامانه آبیاری قطره‌ای برابر با 55.62، 51.91 و 53.83 به دست آمد. نتایج نشان داد که سامانه‌های فوق از زیرساخت خوبی برخوردار بوده‌اند و بیشترین مشکلات مربوط به فاز بهره‌برداری و نگهداری این سامانه‌ها توسط بهره‌برداران می‌باشد.نتیجه‌گیری: مشکلات اصلی این سامانه‌ها که منجر به کاهش معیارهای ارزیابی عملکرد شده است، شامل کم‌آبیاری، عدم دانش کافی بهره‌برداران و عدم آموزش در خصوص نحوه استفاده صحیح از سامانه (تنظیم فشار، بازدیدهای دوره‌ای از سامانه، بهره‌برداری صحیح و اصولی و غیره)، تغییر دور آبیاری، استفاده از تعداد آبپاش بیشتر و تغییرات فشار زیاد و توزیع غیریکنواخت آن در سامانه، عدم رعایت الگوی کشت پیشنهادی مطابق با دفترچه طرح و استفاده از قطره‌چکان نامناسب می‌باشند. بنابراین با توجه به بررسی همه‌جانبه پیشنهاد می‌شود در مزارع با تغییر نوع سامانه از سنتی به روش‌های نوین، دوره‌های آموزشی برای بهره‌برداران گذاشته شود و مزارعی که از نظر بهره‌برداری در حد مطلوب می‌باشند، شناسایی و مورد بازدید برای سایرین قرار داده شوند. همچنین در مزارع با سطوح بالا تعاونی بهره‌برداری تشکیل شود تا نظام خرده مالکیت از بین رود و این امر باعث می‌گردد تا الگوی کشت نیز تا حد مطلوبی رعایت گردد.https://jwsc.gau.ac.ir/article_6169_a0af6b4f377ec9d96c0ea8f5faea4502.pdfارزیابیآبیاری تلفیقیضریب یکنواختیبهره‌برداری |
| spellingShingle | سید محمدرضا حسینی وردنجانی مجتبی خوش روش مسعود پورغلام آمیجی فاطمه آتشخوار غلامرضا شماعی ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) پژوهش‌های حفاظت آب و خاک ارزیابی آبیاری تلفیقی ضریب یکنواختی بهره‌برداری |
| title | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) |
| title_full | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) |
| title_fullStr | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) |
| title_short | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری (مطالعه موردی: شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن) |
| title_sort | ارزیابی فنی سامانه‌های نوین آبیاری در استان چهارمحال و بختیاری مطالعه موردی شهرستان‌های شهرکرد، سامان و بن |
| topic | ارزیابی آبیاری تلفیقی ضریب یکنواختی بهره‌برداری |
| url | https://jwsc.gau.ac.ir/article_6169_a0af6b4f377ec9d96c0ea8f5faea4502.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sydmḥmdrḍạḥsynywrdnjạny ạrzyạbyfnysạmạnhhạynwynậbyạrydrạstạncẖhạrmḥạlwbkẖtyạrymṭạlʿhmwrdysẖhrstạnhạysẖhrḵrdsạmạnwbn AT mjtbykẖwsẖrwsẖ ạrzyạbyfnysạmạnhhạynwynậbyạrydrạstạncẖhạrmḥạlwbkẖtyạrymṭạlʿhmwrdysẖhrstạnhạysẖhrḵrdsạmạnwbn AT msʿwdpwrgẖlạmậmyjy ạrzyạbyfnysạmạnhhạynwynậbyạrydrạstạncẖhạrmḥạlwbkẖtyạrymṭạlʿhmwrdysẖhrstạnhạysẖhrḵrdsạmạnwbn AT fạṭmhậtsẖkẖwạr ạrzyạbyfnysạmạnhhạynwynậbyạrydrạstạncẖhạrmḥạlwbkẖtyạrymṭạlʿhmwrdysẖhrstạnhạysẖhrḵrdsạmạnwbn AT gẖlạmrḍạsẖmạʿy ạrzyạbyfnysạmạnhhạynwynậbyạrydrạstạncẖhạrmḥạlwbkẖtyạrymṭạlʿhmwrdysẖhrstạnhạysẖhrḵrdsạmạnwbn |