ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.)
سابقه و هدف. علف‌هرز علف‌خونی به دلیل شباهت مورفولوژی و نیازهای رشدی یکسان، بیشترین افت عملکرد را در تولید گندم به کشاورز تحمیل می‌کند. این گیاه هرز، به عنوان یکی از علف‌های هرز مهم زراعت پاییزه گندم به‌ویژه در استان‌های خوزستان، فارس، گلستان و مازندران مطرح می‌باشد. نتایج پژوهش‌ها حاکی از این است ک...
Saved in:
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-12-01
|
| Series: | تولید گیاهان زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6790_43e67d52e1270e13a9b66beed96c1070.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846144552180645888 |
|---|---|
| author | اسماعیل قربانپور جاوید قرخلو ناصر باقرانی فرشید قادری فر آسیه سیاهمره گویی |
| author_facet | اسماعیل قربانپور جاوید قرخلو ناصر باقرانی فرشید قادری فر آسیه سیاهمره گویی |
| author_sort | اسماعیل قربانپور |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف. علف‌هرز علف‌خونی به دلیل شباهت مورفولوژی و نیازهای رشدی یکسان، بیشترین افت عملکرد را در تولید گندم به کشاورز تحمیل می‌کند. این گیاه هرز، به عنوان یکی از علف‌های هرز مهم زراعت پاییزه گندم به‌ویژه در استان‌های خوزستان، فارس، گلستان و مازندران مطرح می‌باشد. نتایج پژوهش‌ها حاکی از این است که گونه‌های مختلف از یک جنس گیاه، فارغ از زراعی یا هرز، در شرایط مشابه ممکن است رفتار متفاوتی نشان دهند. به‌این‌ترتیب، این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه اثرات تداخلی سه گونه علف‌خونی در تراکم‌های مختلف بر گندم انجام‌گرفته است.مواد و روش‌ها. آزمایش طی دو سال (1399-1398 و 1400-1399) در شرق استان گلستان، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها، شامل گونه‌های علف‌خونی، در سه سطح (P.brachystachys، P.minor و P.paradoxa) به‌عنوان کرت اصلی و تراکم علف‌هرز در 5 سطح (شاهد، 10، 30، 50 و 100 بوته در مترمربع) به‌عنوان کرت فرعی بود. یافته‌ها. بر اساس نتایج، در سال زراعی اول و دوم کمترین میزان وزنخشک گندم در رقابت با تراکم 100 بوته در مترمربع P.brachystachys به ترتیب، با میزان 61/589 و 77/758 گرم در مترمربع برآورد گردید. همچنین، کمترین میزان شاخص سطحبرگ برآوردشده در سال‌های اول و دوم، به ترتیب با میزان 87/2 و 77/2، در شرایط رقابتی با گونه P.brachystachis بهدست آمد. بیشترین عملکرد نهایی گندم در سال‌های زراعی اول و دوم نیز به ترتیب، با میزان 4679 و 5102 کیلوگرم در هکتار در شرایط عاری از علف‌هرز برآورد شد. ازطرفی، در هر دو سال آزمایشی میزان برآورد افتعملکرد دانه گندم به واسطه ورود اولین علف‌هرز، در شرایط رقابتی با گونه‌های مختلف علف‌خونی متفاوت معنیدار نداشت. لذا، میزان تولید دانه گندم در شرایط رقابتی با علف‌خونی با افزایش تراکم علف‌هرز رابطه معکوس داشت. نتایج نشان داد، حداکثر افتعملکرد به‌واسطه حضور علف‌خونی، فارغ از نوع گونه علف‌هرز، در تراکم بیشتر از 100 بوته در مترمربع رخ خواهد داد. شاخصبرداشت گندم نیز با میزان 37 تا 40 درصد تفاوت معنی‌داری در کرت‌های آزمایش نداشت.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، رشد و عملکرد گندم بیشتر از نوع گونه علف‌خونی، تحت تأثیر شدت رقابت و تراکم علف‌هرز قرار گرفت. به‌این‌ترتیب، افزایش تعداد بوته علف‌هرز در واحد سطح و به دنبال آن، افزایش توان رقابت‌پذیری گونه‌های موردمطالعه علف‌خونی، تغییرات معنی‌داری بر خصوصیات رشدی و برخی اجزای عملکرد و عملکرد نهایی گندم تحمیل کرد. با توجه به برآورد آنالیز رگرسیون، بهدنبال افزایش تراکم علف‌هرز، کاهش معنی‌داری در عملکرد گندم مشاهده شد. برآورد معادله نشان داد، حداکثر افتعملکرد گیاه زراعی، در رقابت با تراکم‌های بالاتر از 100 بوته در مترمربع علف هرز علف‌خونی رخ خواهد داد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-1400edc06e2f45ab8a1379c80b9ff17f |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-739X 2008-7403 |
| language | fas |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | تولید گیاهان زراعی |
| spelling | doaj-art-1400edc06e2f45ab8a1379c80b9ff17f2024-12-02T07:08:12ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resourcesتولید گیاهان زراعی2008-739X2008-74032023-12-0116414916810.22069/ejcp.2024.21562.25926790ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.)اسماعیل قربانپور0جاوید قرخلو1ناصر باقرانی2فرشید قادری فر3آسیه سیاهمره گویی4دانش‌آموخته دکتری زراعت، گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.استاد ، گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. گرگان، ایران،استادیار زراعت، پارک علم و فن‌آوری خراسان رضوی، مشهد، ایراناستاد، گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. گرگان، ایران.دانشیار، گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. گرگان، ایران.سابقه و هدف. علف‌هرز علف‌خونی به دلیل شباهت مورفولوژی و نیازهای رشدی یکسان، بیشترین افت عملکرد را در تولید گندم به کشاورز تحمیل می‌کند. این گیاه هرز، به عنوان یکی از علف‌های هرز مهم زراعت پاییزه گندم به‌ویژه در استان‌های خوزستان، فارس، گلستان و مازندران مطرح می‌باشد. نتایج پژوهش‌ها حاکی از این است که گونه‌های مختلف از یک جنس گیاه، فارغ از زراعی یا هرز، در شرایط مشابه ممکن است رفتار متفاوتی نشان دهند. به‌این‌ترتیب، این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه اثرات تداخلی سه گونه علف‌خونی در تراکم‌های مختلف بر گندم انجام‌گرفته است.مواد و روش‌ها. آزمایش طی دو سال (1399-1398 و 1400-1399) در شرق استان گلستان، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها، شامل گونه‌های علف‌خونی، در سه سطح (P.brachystachys، P.minor و P.paradoxa) به‌عنوان کرت اصلی و تراکم علف‌هرز در 5 سطح (شاهد، 10، 30، 50 و 100 بوته در مترمربع) به‌عنوان کرت فرعی بود. یافته‌ها. بر اساس نتایج، در سال زراعی اول و دوم کمترین میزان وزنخشک گندم در رقابت با تراکم 100 بوته در مترمربع P.brachystachys به ترتیب، با میزان 61/589 و 77/758 گرم در مترمربع برآورد گردید. همچنین، کمترین میزان شاخص سطحبرگ برآوردشده در سال‌های اول و دوم، به ترتیب با میزان 87/2 و 77/2، در شرایط رقابتی با گونه P.brachystachis بهدست آمد. بیشترین عملکرد نهایی گندم در سال‌های زراعی اول و دوم نیز به ترتیب، با میزان 4679 و 5102 کیلوگرم در هکتار در شرایط عاری از علف‌هرز برآورد شد. ازطرفی، در هر دو سال آزمایشی میزان برآورد افتعملکرد دانه گندم به واسطه ورود اولین علف‌هرز، در شرایط رقابتی با گونه‌های مختلف علف‌خونی متفاوت معنیدار نداشت. لذا، میزان تولید دانه گندم در شرایط رقابتی با علف‌خونی با افزایش تراکم علف‌هرز رابطه معکوس داشت. نتایج نشان داد، حداکثر افتعملکرد به‌واسطه حضور علف‌خونی، فارغ از نوع گونه علف‌هرز، در تراکم بیشتر از 100 بوته در مترمربع رخ خواهد داد. شاخصبرداشت گندم نیز با میزان 37 تا 40 درصد تفاوت معنی‌داری در کرت‌های آزمایش نداشت.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، رشد و عملکرد گندم بیشتر از نوع گونه علف‌خونی، تحت تأثیر شدت رقابت و تراکم علف‌هرز قرار گرفت. به‌این‌ترتیب، افزایش تعداد بوته علف‌هرز در واحد سطح و به دنبال آن، افزایش توان رقابت‌پذیری گونه‌های موردمطالعه علف‌خونی، تغییرات معنی‌داری بر خصوصیات رشدی و برخی اجزای عملکرد و عملکرد نهایی گندم تحمیل کرد. با توجه به برآورد آنالیز رگرسیون، بهدنبال افزایش تراکم علف‌هرز، کاهش معنی‌داری در عملکرد گندم مشاهده شد. برآورد معادله نشان داد، حداکثر افتعملکرد گیاه زراعی، در رقابت با تراکم‌های بالاتر از 100 بوته در مترمربع علف هرز علف‌خونی رخ خواهد داد.https://ejcp.gau.ac.ir/article_6790_43e67d52e1270e13a9b66beed96c1070.pdfافت عملکردتداخل علف هرزشاخص برداشتعلف خونی |
| spellingShingle | اسماعیل قربانپور جاوید قرخلو ناصر باقرانی فرشید قادری فر آسیه سیاهمره گویی ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) تولید گیاهان زراعی افت عملکرد تداخل علف هرز شاخص برداشت علف خونی |
| title | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) |
| title_full | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) |
| title_fullStr | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) |
| title_full_unstemmed | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) |
| title_short | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی (Phalaris spp.) |
| title_sort | ارزیابی رشد و عملکرد گندم در رقابت با تراکم‌های مختلف سه گونه علف خونی phalaris spp |
| topic | افت عملکرد تداخل علف هرز شاخص برداشت علف خونی |
| url | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6790_43e67d52e1270e13a9b66beed96c1070.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạsmạʿylqrbạnpwr ạrzyạbyrsẖdwʿmlḵrdgndmdrrqạbtbạtrạḵmhạymkẖtlfshgwnhʿlfkẖwnyphalarisspp AT jạwydqrkẖlw ạrzyạbyrsẖdwʿmlḵrdgndmdrrqạbtbạtrạḵmhạymkẖtlfshgwnhʿlfkẖwnyphalarisspp AT nạṣrbạqrạny ạrzyạbyrsẖdwʿmlḵrdgndmdrrqạbtbạtrạḵmhạymkẖtlfshgwnhʿlfkẖwnyphalarisspp AT frsẖydqạdryfr ạrzyạbyrsẖdwʿmlḵrdgndmdrrqạbtbạtrạḵmhạymkẖtlfshgwnhʿlfkẖwnyphalarisspp AT ậsyhsyạhmrhgwyy ạrzyạbyrsẖdwʿmlḵrdgndmdrrqạbtbạtrạḵmhạymkẖtlfshgwnhʿlfkẖwnyphalarisspp |