Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
Dimyâtî (ö. 1117/1705), hicrî XI. asrın ikinci yarısı ile XII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış bir kıraat alimidir. Farklı ilim dallarında belli bir derinlik kazanan Dimyâtî, şöhretini daha çok kıraat alanının en bilinen eserlerinden biri olan İthâfu fuzalâi’l-beşer adlı ki...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
2024-10-01
|
| Series: | Rize İlahiyat Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1499796 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545408099123200 |
|---|---|
| author | Mustafa Hatipoğlu |
| author_facet | Mustafa Hatipoğlu |
| author_sort | Mustafa Hatipoğlu |
| collection | DOAJ |
| description |
Dimyâtî (ö. 1117/1705), hicrî XI. asrın ikinci yarısı ile XII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış bir kıraat alimidir. Farklı ilim dallarında belli bir derinlik kazanan Dimyâtî, şöhretini daha çok kıraat alanının en bilinen eserlerinden biri olan İthâfu fuzalâi’l-beşer adlı kitabı ile yakalamıştır. Dimyâtî’nin eserine genel çerçeveden bakıldığında, İthâf’ta uyguladığı yöntemi iyi kurguladığını; kendisinden önceki kıraat birikimine ve içeriğine vâkıf olduğunu ve bu bilgi birikimini İthâf’ta sentezlediği söylenebilir. Müellifin eserinin bu çerçevede ele alınması, incelenmesi ve kıraat yaklaşımının ortaya koyulması, literatürde teşkil ettiği konumu tespit bakımından önem arz etmektedir. Öte yandan kıraat-i aşereyi Tayyibetü’n-neşr’in tarîkleri üzerine bina etmesi sebebiyle İthâf, Tayyibe’nin öğretiminde ve bu manzûmenin izahında başucu kaynak rolü üstlenmiştir. Dimyâtî, kıraat ilmine yönelik olarak kaleme aldığı bu eserle Mısır ve Osmanlı dönemi kıraat öğretimine önemli bir etkide bulunmuştur. Nitekim Osmanlı döneminden itibaren kıraat ilminde tarîk ve meslekler olarak adlandırılan ekollerin metodolojik farklılıklarını öğrenmede temel referans kaynaklarından biri İthâf’tır. Müellif, İthâf’ında; kıraatlerin sıhhat şartları, resmü’l-mushaf, kıraatlerin hüccetleri, şâz kıraatler ve tahrîrât meselesi gibi konulara yönelik dikkate değer malumata yer vermektedir. Çalışmada, bahsi geçen meselelere müellifin İthâf’ta yer verme keyfiyeti ve yaklaşım tarzı irdelenmektedir. İslâm dünyasında hakkında yapılan çalışmalar hem nicelik hem de nitelik olarak her geçen gün artmasına rağmen ülkemizde İthâf hakkında hiçbir çalışmanın yapılmamış olması, alandaki boşluğa işaret etmektedir. Bu bakımdan çalışmanın bir yandan mezkûr boşluğu bir nebze de olsa doldurması diğer yandan da İthâf hakkında yapılacak yeni çalışmalara bir basamak teşkil etmesi umulmaktadır. Çalışmada, Ahmed b. Muhammed ed-Dimyâtî’nin İthâfu fuzalâi’l-beşer adlı eserinde kıraat ilminin muhtelif meselelerine yaklaşımı ve kıraat birikimini sunma yönteminin tespitine odaklanılmaktadır. Özetle Dimyâtî’nin İthâf’ı yazma amacı, muhtevası, metodu, eserinin kıraat ilmi açısından tahlile tabi tutulması ve kıraat ilminin muhtelif meselelerine yaklaşım tarzının tespit edilmesi hedeflenmektedir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-0f1f9c9ad9ad450690cad4f61f3b198c |
| institution | Kabale University |
| issn | 2980-0331 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-10-01 |
| publisher | Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | Rize İlahiyat Dergisi |
| spelling | doaj-art-0f1f9c9ad9ad450690cad4f61f3b198c2025-01-12T07:03:12ZaraRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiRize İlahiyat Dergisi2980-03312024-10-012723525210.32950/rid.1499796 Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı Mustafa Hatipoğlu0https://orcid.org/0000-0003-1891-4866ORDU ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİ Dimyâtî (ö. 1117/1705), hicrî XI. asrın ikinci yarısı ile XII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış bir kıraat alimidir. Farklı ilim dallarında belli bir derinlik kazanan Dimyâtî, şöhretini daha çok kıraat alanının en bilinen eserlerinden biri olan İthâfu fuzalâi’l-beşer adlı kitabı ile yakalamıştır. Dimyâtî’nin eserine genel çerçeveden bakıldığında, İthâf’ta uyguladığı yöntemi iyi kurguladığını; kendisinden önceki kıraat birikimine ve içeriğine vâkıf olduğunu ve bu bilgi birikimini İthâf’ta sentezlediği söylenebilir. Müellifin eserinin bu çerçevede ele alınması, incelenmesi ve kıraat yaklaşımının ortaya koyulması, literatürde teşkil ettiği konumu tespit bakımından önem arz etmektedir. Öte yandan kıraat-i aşereyi Tayyibetü’n-neşr’in tarîkleri üzerine bina etmesi sebebiyle İthâf, Tayyibe’nin öğretiminde ve bu manzûmenin izahında başucu kaynak rolü üstlenmiştir. Dimyâtî, kıraat ilmine yönelik olarak kaleme aldığı bu eserle Mısır ve Osmanlı dönemi kıraat öğretimine önemli bir etkide bulunmuştur. Nitekim Osmanlı döneminden itibaren kıraat ilminde tarîk ve meslekler olarak adlandırılan ekollerin metodolojik farklılıklarını öğrenmede temel referans kaynaklarından biri İthâf’tır. Müellif, İthâf’ında; kıraatlerin sıhhat şartları, resmü’l-mushaf, kıraatlerin hüccetleri, şâz kıraatler ve tahrîrât meselesi gibi konulara yönelik dikkate değer malumata yer vermektedir. Çalışmada, bahsi geçen meselelere müellifin İthâf’ta yer verme keyfiyeti ve yaklaşım tarzı irdelenmektedir. İslâm dünyasında hakkında yapılan çalışmalar hem nicelik hem de nitelik olarak her geçen gün artmasına rağmen ülkemizde İthâf hakkında hiçbir çalışmanın yapılmamış olması, alandaki boşluğa işaret etmektedir. Bu bakımdan çalışmanın bir yandan mezkûr boşluğu bir nebze de olsa doldurması diğer yandan da İthâf hakkında yapılacak yeni çalışmalara bir basamak teşkil etmesi umulmaktadır. Çalışmada, Ahmed b. Muhammed ed-Dimyâtî’nin İthâfu fuzalâi’l-beşer adlı eserinde kıraat ilminin muhtelif meselelerine yaklaşımı ve kıraat birikimini sunma yönteminin tespitine odaklanılmaktadır. Özetle Dimyâtî’nin İthâf’ı yazma amacı, muhtevası, metodu, eserinin kıraat ilmi açısından tahlile tabi tutulması ve kıraat ilminin muhtelif meselelerine yaklaşım tarzının tespit edilmesi hedeflenmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1499796 |
| spellingShingle | Mustafa Hatipoğlu Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı Rize İlahiyat Dergisi |
| title |
Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
|
| title_full |
Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
|
| title_fullStr |
Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
|
| title_full_unstemmed |
Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
|
| title_short |
Dimyâtî’nin İthâfu Fuzalâi’l-Beşer Adlı Eserinin Kıraat İlmi Açısından Tahlili ve Eserinde Kıraat İlminin Muhtelif Meselelerine Yaklaşımı
|
| title_sort | dimyati nin ithafu fuzalai l beser adli eserinin kiraat ilmi acisindan tahlili ve eserinde kiraat ilminin muhtelif meselelerine yaklasimi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32950/rid.1499796 |
| work_keys_str_mv | AT mustafahatipoglu dimyatininithafufuzalailbeseradlıeserininkıraatilmiacısındantahliliveeserindekıraatilmininmuhtelifmeselelerineyaklasımı |