Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi
Çalışmanın amacı, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların girdi odaklı veri zarflama analizi yöntemi ile firma etkinliklerinin belirlenmesinde rolü olan maliyet girdi değişkenlerinin tespit edilmesidir. BİST metal eşya makine elektrikli cihazlar ve ulaşım araçları sektöründe yer alan 14 fir...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sakarya University
2023-06-01
|
| Series: | Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2838654 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1846111303471464448 |
|---|---|
| author | Şenol Bardi |
| author_facet | Şenol Bardi |
| author_sort | Şenol Bardi |
| collection | DOAJ |
| description | Çalışmanın amacı, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların girdi odaklı veri zarflama analizi yöntemi ile firma etkinliklerinin belirlenmesinde rolü olan maliyet girdi değişkenlerinin tespit edilmesidir. BİST metal eşya makine elektrikli cihazlar ve ulaşım araçları sektöründe yer alan 14 firmanın dört yıllık mali tablolarında yer alan verilerden faydalanılarak firmaların maliyet yönetim etkinlikleri ölçülmeye çalışılmıştır. Etkinliklerin tespitinde Veri Zarflama Analizi yöntemi (VZA) kullanılmıştır. Çalışmada girdi odaklı ölçeğe göre sabit getiri modeli (CCR) tercih edilmiştir. Ayrıca firmaların zamana dayalı olarak etkinliklerindeki değişimi görmek için VZA tabanlı Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) Endeksi yaklaşımı da kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre MTFV indeksi bileşenleri olan Teknik Etkinlikteki Değişimde (TED) %1,8; Ölçek Etkinlik Değişiminde (ÖED) %1,5; Teknoloji Değişiminde (TD) % 5,9 oranında azalma tespit edilmiştir. 2016-2021 döneminde firmalar %1,8 kaynak israfında bulunmuşlardır. Ölçek etkinliğindeki azalma, firmaların varlıklarını verimli kullanamadıkları anlamına gelmektedir. 2016-2021 döneminde firmaların yıllık ortalama verimlilik kaybı %7,6 olarak hesaplanmıştır. Teknoloji değişimindeki azalma, verimlilik kaybının asıl nedenini oluşturduğu görülmüştür. 2019-2020 dönemi hariç dört dönemde de verimlilik kayıpları yaşanmıştır. TFV’nin en düşük (%15,1) düzeyde yaşandığı dönem 2016-2017 dönemi olmuş; 2019-2020 döneminde verimlilik artışı ise %4,8 olarak gerçekleşmiştir. Otomotiv sektörü firmalarının etkinliklerinin belirlenmesinde maliyet girdi değişkeni olarak kullanılan pazarlama satış ve dağıtım giderleri ile finansman giderleri oranlarının düşük düzeyde olması firmaların etkinlik sağlamalarında rolü olduğu sonucuna varılmıştır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-0b50ca02bf55459595102f2e6788b42f |
| institution | Kabale University |
| issn | 2717-767X |
| language | English |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Sakarya University |
| record_format | Article |
| series | Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj-art-0b50ca02bf55459595102f2e6788b42f2024-12-23T08:24:35ZengSakarya UniversitySakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi2717-767X2023-06-0151152510.47542/sauied.122074928Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analiziŞenol Bardi0https://orcid.org/0000-0001-6420-4051DÜZCE ÜNİVERSİTESİÇalışmanın amacı, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların girdi odaklı veri zarflama analizi yöntemi ile firma etkinliklerinin belirlenmesinde rolü olan maliyet girdi değişkenlerinin tespit edilmesidir. BİST metal eşya makine elektrikli cihazlar ve ulaşım araçları sektöründe yer alan 14 firmanın dört yıllık mali tablolarında yer alan verilerden faydalanılarak firmaların maliyet yönetim etkinlikleri ölçülmeye çalışılmıştır. Etkinliklerin tespitinde Veri Zarflama Analizi yöntemi (VZA) kullanılmıştır. Çalışmada girdi odaklı ölçeğe göre sabit getiri modeli (CCR) tercih edilmiştir. Ayrıca firmaların zamana dayalı olarak etkinliklerindeki değişimi görmek için VZA tabanlı Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) Endeksi yaklaşımı da kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre MTFV indeksi bileşenleri olan Teknik Etkinlikteki Değişimde (TED) %1,8; Ölçek Etkinlik Değişiminde (ÖED) %1,5; Teknoloji Değişiminde (TD) % 5,9 oranında azalma tespit edilmiştir. 2016-2021 döneminde firmalar %1,8 kaynak israfında bulunmuşlardır. Ölçek etkinliğindeki azalma, firmaların varlıklarını verimli kullanamadıkları anlamına gelmektedir. 2016-2021 döneminde firmaların yıllık ortalama verimlilik kaybı %7,6 olarak hesaplanmıştır. Teknoloji değişimindeki azalma, verimlilik kaybının asıl nedenini oluşturduğu görülmüştür. 2019-2020 dönemi hariç dört dönemde de verimlilik kayıpları yaşanmıştır. TFV’nin en düşük (%15,1) düzeyde yaşandığı dönem 2016-2017 dönemi olmuş; 2019-2020 döneminde verimlilik artışı ise %4,8 olarak gerçekleşmiştir. Otomotiv sektörü firmalarının etkinliklerinin belirlenmesinde maliyet girdi değişkeni olarak kullanılan pazarlama satış ve dağıtım giderleri ile finansman giderleri oranlarının düşük düzeyde olması firmaların etkinlik sağlamalarında rolü olduğu sonucuna varılmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2838654bi̇stveri zarflama analizimaliyet etkinlik ölçümü |
| spellingShingle | Şenol Bardi Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi bi̇st veri zarflama analizi maliyet etkinlik ölçümü |
| title | Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi |
| title_full | Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi |
| title_fullStr | Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi |
| title_full_unstemmed | Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi |
| title_short | Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların maliyet girdi odaklı etkinlik analizi |
| title_sort | otomotiv sektorunde faaliyet gosteren firmalarin maliyet girdi odakli etkinlik analizi |
| topic | bi̇st veri zarflama analizi maliyet etkinlik ölçümü |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2838654 |
| work_keys_str_mv | AT senolbardi otomotivsektorundefaaliyetgosterenfirmalarınmaliyetgirdiodaklıetkinlikanalizi |