Teoloji Politikten Ekonomi Politiğe Bir İlmiye Erbabı: Vânî Mehmed Efendi
Bu makalenin amacı XVII. yüzyıl Osmanlı döneminde yaşamış ilmiye sınıfına mensup dönemin metinlerinde ve layihalarında çok tartışılan isimlerden biri olan Vânî Mehmed Efendi’nin yaşamı üzerinden XVII. yüzyılda bozulan ilmiye sınıfının zihniyet dünyasını analiz etmektedir. Os...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Van Yuzuncu Yıl University
2024-12-01
|
| Series: | Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.53568/yyusbed.1570928 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Bu makalenin amacı XVII. yüzyıl Osmanlı döneminde yaşamış ilmiye sınıfına mensup dönemin metinlerinde ve layihalarında çok tartışılan isimlerden biri olan Vânî Mehmed Efendi’nin yaşamı üzerinden XVII. yüzyılda bozulan ilmiye sınıfının zihniyet dünyasını analiz etmektedir. Osmanlıda ilmiye kurumu ve mensupları ile ilgili yapılan monografik ve biyografik çalışmalar kelam, fıkıh ve tefsir konularında yoğunlaşmaktadır. Vânî Mehmed Efendi ile ilgili yapılan çalışmalar da bu eksendedir. Osmanlı ilmiye sınıfı ve bu sınıfın zihniyeti analiz edilirken siyaset kuramı, iktisat tarihi, düşünce tarihi ve din sosyolojisinin çoklu perspektifi kullanılarak yapılan analizlerin sayısı sınırlıdır. Bu nedenle bu makale çoklu perspektif içinde bütüncül bir analizle bu alana katkı yapmayı amaçlamaktadır. Bu makalede Vânî Mehmed Efendi’nin kendi eserlerinin yanı sıra lehinde ve aleyhinde yazılan metinler de analiz edilmiştir. Bu metinlerdeki iddia ve isnatlar makaleye konu olan Vânî Efendi’nin biyografisi dönemin ekonomik toplumsal siyasal koşulları içine yerleştirilerek Wrigth Mills’in sosyolojik muhayyile kuramı temel alınarak değerlendirilmiştir. Epistemolojik olarak tarihi bir şahsiyetin kendisi ile o şahıs hakkında söylenen yazılan ve ona atfedilen bilgiler arasında birebir bir örtüşme beklenemez. Yöntem ise rasyonel bir düzen içinde insan zihninin doğruları bulmak için işlemesi gereken tanımları ve kavramları eleştirel bir muhakemeden geçirildikten sonra sıraya ve düzene göre kendi tarihsel ve toplumsal bağlamına yerleştirilerek dönemin zihniyeti analiz edilmiştir. |
|---|---|
| ISSN: | 1302-6879 |