Ontolojiden Epistemolojiye Pratik Hikmet Merkezli Bir Okuma
Bu makale, ilkin Aristoteles’in pratik hikmet (phronesis) kavramı ile yine onun nefs teorisinin, aynı anlatının iki farklı yüzü olduğunu göstermeyi hedefler. Sonra modern düşünce anlatısının Varlık’tan dolayısıyla ontolojiden bilgi teorisine nasıl kaydığını takip etmeyi, Aristoteles’in nefs teori...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ensar Neşriyat
2022-12-01
|
| Series: | Değerler Eğitimi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/74062/1107613 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Bu makale, ilkin Aristoteles’in pratik hikmet (phronesis) kavramı ile yine
onun nefs teorisinin, aynı anlatının iki farklı yüzü olduğunu göstermeyi hedefler.
Sonra modern düşünce anlatısının Varlık’tan dolayısıyla ontolojiden bilgi
teorisine nasıl kaydığını takip etmeyi, Aristoteles’in nefs teorisi üzerinden okumayı
dener. Aristoteles pratik hikmet (phronesis) kavramında, düşünce erdemiyle
karakter erdemini; düşünsel olan ile dini veya mitsel olanı; idrak gücüyle
motivasyon/hareket yetisini; ontolojiyle epistemolojiyi birleştirebilmiştir.
Bu düşünce, ontolojinin içinde değerin kök saldığını, ahlak da varlığı büyüttüğü
varsayımına dayanır. Dahası hareket gücünden bağımsız salt düşünce odaklı
etiği veya doğal ahlakı da iptal eder. Değerler, sadece varlıkta görünür olur. Bu
nedenle olmalı ki Paul Tillich “Varlık, değeri önceler, ancak değer varlığı tamamlar,
demektedir. Varlık ve varoluşun katmanlı ve çok boyutluluğu anlamına
gelir bu. Yine Tillich, “bilge olmak için iyi olmanın gereğine” işaret ederek, bilgi
ve değeri birleştirir. Hareket motivasyonu sorunlu olan bir varoluş, düşünce
erdemi bakımından da noksan kalacaktır. Bilme, salt düşünceye dönük değildir,
aynı zamanda eylemseldir, çünkü o iyi olmayı gerektirir. Nitekim Grek düşüncesinde
de “ahlâk ve bilişsellik ayrı değildir.” Esasında ahlak salt düşünsel değil
eylem boyutu olduğu için ve irade etkin olacağından insan varoluşunun düşünce
erdemi yanında, karakter erdemini de işin içine dâhil etmek ister. |
|---|---|
| ISSN: | 1303-880X 2667-7504 |