Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
Fatma Hatun, Türkiye Selçuklu sultanlarından II. İzzeddin Keykâvus’un kızıdır. Selçuklu sultanlarından olan II. İzzeddin Keykâvus, Moğol tahakkümü devrinde Türkmenlerle birlikte hem kardeşine hem de Moğollara karşı Selçuklu ülkesinin, hanedan ailesinin ve Anadolu halkının ba...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Türk Tarih Kurumu
2024-12-01
|
| Series: | Belleten |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.37879/ttkbelleten.1597380 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1841545325608697856 |
|---|---|
| author | Zehra Odabaşı |
| author_facet | Zehra Odabaşı |
| author_sort | Zehra Odabaşı |
| collection | DOAJ |
| description |
Fatma Hatun, Türkiye Selçuklu sultanlarından II. İzzeddin Keykâvus’un kızıdır. Selçuklu sultanlarından olan II. İzzeddin Keykâvus, Moğol tahakkümü devrinde Türkmenlerle birlikte hem kardeşine hem de Moğollara karşı Selçuklu ülkesinin, hanedan ailesinin ve Anadolu halkının bağımsızlığını korumak için türlü yollar aramış ancak başarılı olamayınca ülkesini terk ederek ailesiyle birlikte önce Bizans’a sonra da Altın Orda Hanlığına sığınmak zorunda kalmıştır. Muhtemelen babasıyla birlikte Konya’dan Kırım’a giden ya da Kırım’da dünyaya gelen Fatma Hatun’un hayatı birçok bilinmeyenle doludur. Buna rağmen onun Türkiye Selçuklu ülkesine döndüğü ve burada hem annesi ve kendisi hem de sütannesi için bir vakıf inşa ettirdiği ortadadır. Selçuklu ülkesinde saltanat kadınlarının kurdukları vakıfların türlerini, konumlarını, malzemesini, bu eserlerin kitâbe ve süslemelerini belirlemeleri, onların kendilerini nerede ve nasıl hangi araçlarla temsil etmek istediklerini açıkça göstermektedir. Bunun yanında, kadın vakıf kurucuların eserlerini yalnızca toplumun sosyal bir ihtiyacının karşılanması, mimari ve sanatsal bir değer ya da itibar meşruiyeti olarak değerlendirmek doğru değildir. Bu vakıflar, kadınlara Selçuklu döneminde atfedilmiş olan toplumsal değerlerin sonraki kuşaklara aktarılması bakımından da çok önemlidir. Dolayısıyla bu vakıf külliye, Fatma Hatun’un vakfettiği gelirlerle 20. yüzyılın başlarına kadar ekonomik işleyişini devam ettirmenin ve bir medeniyetin kültürel devamlılığını sağlamanın yanında Selçuklu hanedan ailesi ile ilgili birçok bilginin ortaya çıkmasına da imkân vermiştir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-00d116bd37644e7daa9b2bb77881e7a8 |
| institution | Kabale University |
| issn | 0041-4255 |
| language | English |
| publishDate | 2024-12-01 |
| publisher | Türk Tarih Kurumu |
| record_format | Article |
| series | Belleten |
| spelling | doaj-art-00d116bd37644e7daa9b2bb77881e7a82025-01-12T07:21:27ZengTürk Tarih KurumuBelleten0041-42552024-12-018831373176910.37879/ttkbelleten.1597380 Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi Zehra Odabaşı0https://orcid.org/0000-0003-1890-4289SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Fatma Hatun, Türkiye Selçuklu sultanlarından II. İzzeddin Keykâvus’un kızıdır. Selçuklu sultanlarından olan II. İzzeddin Keykâvus, Moğol tahakkümü devrinde Türkmenlerle birlikte hem kardeşine hem de Moğollara karşı Selçuklu ülkesinin, hanedan ailesinin ve Anadolu halkının bağımsızlığını korumak için türlü yollar aramış ancak başarılı olamayınca ülkesini terk ederek ailesiyle birlikte önce Bizans’a sonra da Altın Orda Hanlığına sığınmak zorunda kalmıştır. Muhtemelen babasıyla birlikte Konya’dan Kırım’a giden ya da Kırım’da dünyaya gelen Fatma Hatun’un hayatı birçok bilinmeyenle doludur. Buna rağmen onun Türkiye Selçuklu ülkesine döndüğü ve burada hem annesi ve kendisi hem de sütannesi için bir vakıf inşa ettirdiği ortadadır. Selçuklu ülkesinde saltanat kadınlarının kurdukları vakıfların türlerini, konumlarını, malzemesini, bu eserlerin kitâbe ve süslemelerini belirlemeleri, onların kendilerini nerede ve nasıl hangi araçlarla temsil etmek istediklerini açıkça göstermektedir. Bunun yanında, kadın vakıf kurucuların eserlerini yalnızca toplumun sosyal bir ihtiyacının karşılanması, mimari ve sanatsal bir değer ya da itibar meşruiyeti olarak değerlendirmek doğru değildir. Bu vakıflar, kadınlara Selçuklu döneminde atfedilmiş olan toplumsal değerlerin sonraki kuşaklara aktarılması bakımından da çok önemlidir. Dolayısıyla bu vakıf külliye, Fatma Hatun’un vakfettiği gelirlerle 20. yüzyılın başlarına kadar ekonomik işleyişini devam ettirmenin ve bir medeniyetin kültürel devamlılığını sağlamanın yanında Selçuklu hanedan ailesi ile ilgili birçok bilginin ortaya çıkmasına da imkân vermiştir.https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.37879/ttkbelleten.1597380 |
| spellingShingle | Zehra Odabaşı Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi Belleten |
| title |
Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
|
| title_full |
Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
|
| title_fullStr |
Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
|
| title_full_unstemmed |
Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
|
| title_short |
Selçuklu Hanedanından Bir Bani: Fatma Hatun ve Külliyesi
|
| title_sort | selcuklu hanedanindan bir bani fatma hatun ve kulliyesi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.37879/ttkbelleten.1597380 |
| work_keys_str_mv | AT zehraodabası selcukluhanedanındanbirbanifatmahatunvekulliyesi |